ความเครียดส่งผลต่อฮอร์โมนเพศชายอย่างไร?

ในยุคที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบและความกดดัน ความเครียด ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน แต่ความเครียดที่สะสมเรื้อรังไม่ได้ส่งผลแค่ต่อสุขภาพจิตเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบโดยตรงต่อระบบฮอร์โมนในร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ฮอร์โมนเพศชาย เทสโทสเตอโรน (Testosterone) ซึ่งสามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพต่างๆ ได้

ผลกระทบของความเครียดต่อฮอร์โมนเพศชาย

เมื่อร่างกายเผชิญกับความเครียด ต่อมหมวกไตจะหลั่งฮอร์โมนหลักที่ชื่อว่า คอร์ติซอล (Cortisol) เพื่อตอบสนองต่อภาวะฉุกเฉินนี้ ซึ่งความสัมพันธ์ระหว่างคอร์ติซอลและเทสโทสเตอโรนคือ:

• คอร์ติซอล vs. เทสโทสเตอโรน: เมื่อระดับคอร์ติซอลสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องเพื่อรับมือกับความเครียด ร่างกายจะหันไปใช้สารตั้งต้นในการสร้างฮอร์โมนเพื่อผลิตคอร์ติซอลมากขึ้น ทำให้สารตั้งต้นสำหรับสร้างเทสโทสเตอโรนลดลงไปด้วย ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเพศชายต่ำลงโดยอัตโนมัติ [1]
• การขัดขวางการทำงานของสมอง: คอร์ติซอลในปริมาณที่สูงยังสามารถรบกวนการทำงานของวงจรฮอร์โมนที่เรียกว่า HPG axis (Hypothalamic-Pituitary-Gonadal Axis) ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการผลิตเทสโทสเตอโรนโดยตรง ทำให้กระบวนการผลิตฮอร์โมนเพี้ยนไปจากปกติ [2]

ผลที่ตามมาคือ อาการต่างๆ เช่น ความต้องการทางเพศลดลง, อ่อนเพลีย, ไม่มีสมาธิ, และอารมณ์หงุดหงิดง่าย ซึ่งมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นแค่ความเหนื่อยล้าทั่วไป

วิธีจัดการความเครียดเพื่อรักษาสมดุลฮอร์โมน

การจัดการความเครียดที่เหมาะสมเป็นกุญแจสำคัญในการรักษาระดับฮอร์โมนให้สมดุล:

1. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: การออกกำลังกายช่วยลดระดับคอร์ติซอลและเพิ่มฮอร์โมนแห่งความสุข เช่น เอนดอร์ฟิน (Endorphins) ควรเน้นการออกกำลังกายแบบเบาถึงปานกลาง เช่น เดิน, ว่ายน้ำ, หรือโยคะ
2. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ: การนอนหลับที่มีคุณภาพ 7-9 ชั่วโมงต่อคืนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการควบคุมฮอร์โมนและการฟื้นฟูร่างกาย
3. ฝึกสติและการทำสมาธิ: เทคนิคการหายใจและการทำสมาธิช่วยลดการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติที่ตอบสนองต่อความเครียด ทำให้ร่างกายสงบลง
4. โภชนาการที่เหมาะสม: ทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก, ผลไม้, และไขมันดี เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นต่อการผลิตฮอร์โมน
5. ใช้เวลากับงานอดิเรก: การทำกิจกรรมที่ชอบ เช่น ดูหนัง, ฟังเพลง, หรือใช้เวลากับเพื่อนฝูง ช่วยให้จิตใจผ่อนคลายและลดความเครียดได้

อาหารเสริมที่ช่วยบำรุง ดูแล หรือป้องกัน

• อะแดปโตเจน (Adaptogens): เป็นกลุ่มสมุนไพรที่ช่วยให้ร่างกายปรับตัวเข้ากับความเครียดได้ดีขึ้น เช่น Ashwagandha และ Rhodiola Rosea ซึ่งมีงานวิจัยบางส่วนที่แสดงให้เห็นว่าช่วยลดระดับคอร์ติซอลได้ [3]
• แมกนีเซียม (Magnesium): มีบทบาทในการช่วยคลายความตึงเครียดของกล้ามเนื้อ และช่วยให้การนอนหลับมีคุณภาพ
• กรดไขมันโอเมก้า 3 (Omega-3): ช่วยบำรุงสุขภาพสมองและมีส่วนช่วยในการควบคุมอารมณ์
  

“ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงความรู้เบื้องต้น ไม่สามารถใช้ทดแทนการปรึกษาและวินิจฉัยจากแพทย์หรือเภสัชได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเมื่อใช้ยา หรือมีปัญหาสุขภาพ”

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

1. European Journal of Endocrinology. (2012). Acute psychological stress increases cortisol and decreases testosterone in men.
2. Harvard Health Publishing. (2020, July 27). Stress and your body. Retrieved from https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/stress-and-your-body
3. National Center for Complementary and Integrative Health. (n.d.). Rhodiola. Retrieved from https://www.nccih.nih.gov/health/rhodiola

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com