ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) กับการคงสภาพเส้นผม: กินตลอดชีวิตจำเป็นไหม?

สำหรับผู้ชายที่กำลังใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เพื่อรักษาภาวะผมร่วงผมบางจากพันธุกรรม (Androgenetic Alopecia) หลังจากที่เห็นผลลัพธ์ที่น่าพอใจแล้ว คำถามที่มักตามมาคือ “ฉันต้องกินยาไปตลอดชีวิตเลยไหม?” และ “การกินยา Finasteride ในระยะยาวปลอดภัยแค่ไหน?” คำตอบคือ โดยส่วนใหญ่แล้ว การกินยาต่อเนื่องเป็นสิ่งจำเป็น หากต้องการคงสภาพและผลลัพธ์ของเส้นผมไว้ [1, 2]

ทำไมต้องกิน Finasteride ต่อเนื่องเพื่อคงสภาพเส้นผม?

การรักษาภาวะผมร่วงผมบางจากพันธุกรรมด้วย ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) ไม่ใช่การรักษาแบบหายขาด (Cure) แต่เป็นการควบคุมอาการ (Management) [1] เหตุผลที่ต้องกินยาต่อเนื่องมีดังนี้:

1. การยับยั้ง DHT เป็นการชั่วคราว: ยา ฟิแนสเทอไรด์ ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha reductase ซึ่งทำหน้าที่เปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) ไปเป็น DHT (Dihydrotestosterone) ซึ่งเป็นฮอร์โมนตัวการหลักที่ทำให้รูขุมขนฝ่อและผมร่วง [3] ฤทธิ์ในการยับยั้งนี้จะคงอยู่ตราบเท่าที่ยาอยู่ในระบบร่างกายของคุณและออกฤทธิ์อยู่ [1]
   
   
2. DHT จะกลับมาเมื่อหยุดยา: หากคุณหยุดกินยา ฟิแนสเทอไรด์ ระดับยาในร่างกายจะค่อยๆ ลดลงและหมดไปภายในประมาณ 2 สัปดาห์ ส่งผลให้เอนไซม์ 5-alpha reductase กลับมาทำงานตามปกติ และร่างกายก็จะกลับมาผลิต DHT ในระดับเดิม [4, 5]
   
   
3. กระบวนการผมร่วงจะดำเนินต่อไป: เมื่อระดับ DHT เพิ่มสูงขึ้นอีกครั้ง รูขุมขนที่เคยได้รับการปกป้องจากยาจะกลับมาถูกฮอร์โมน DHT โจมตีอีกครั้ง ทำให้กระบวนการฝ่อของรูขุมขน (Miniaturization) ดำเนินต่อไป และเส้นผมที่เคยงอกขึ้นใหม่หรือได้รับการฟื้นฟูจากยาจะเริ่มอ่อนแอลง บางลง และหลุดร่วงในที่สุด [1, 4] โดยส่วนใหญ่แล้ว ผมจะกลับไปสู่สภาพก่อนการรักษา หรือแย่กว่านั้นตามการดำเนินของภาวะผมร่วงจากพันธุกรรมตามธรรมชาติ ภายใน 6-12 เดือนหลังหยุดยา [2]
   
   

ดังนั้น การกินยา Finasteride อย่างต่อเนื่องทุกวันจึงเป็นสิ่งจำเป็นหากคุณต้องการคงสภาพเส้นผมและรักษาผลลัพธ์ที่ได้รับไว้

ความปลอดภัยของการกิน Finasteride ในระยะยาว

ข้อมูลจากการศึกษาทางคลินิกและการใช้งานจริงเป็นเวลานานหลายปี ชี้ให้เห็นว่า ฟิแนสเทอไรด์ 1 มิลลิกรัม (สำหรับรักษาผมร่วง) โดยทั่วไปถือว่าปลอดภัยสำหรับการใช้ในระยะยาว [1, 2, 6]

• งานวิจัยระยะยาว: มีการศึกษาติดตามผู้ใช้ ฟิแนสเทอไรด์ 1 มิลลิกรัม ต่อเนื่องนานถึง 5-10 ปี พบว่ายาคงประสิทธิภาพในการหยุดผมร่วงและส่งเสริมการเจริญเติบโตของเส้นผมได้ดี โดยมีอัตราการเกิดผลข้างเคียงที่ต่ำและส่วนใหญ่ไม่รุนแรง [2, 6, 7]
  
  
• ผลข้างเคียงที่พบ: ผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุดยังคงเป็นกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับสมรรถภาพทางเพศ (เช่น ความต้องการทางเพศลดลง, ปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ) ซึ่งมักพบในเปอร์เซ็นต์ที่น้อย (ประมาณ 1-3%) และส่วนใหญ่สามารถหายไปได้เองแม้จะใช้ยาต่อเนื่อง หรือหายไปหลังหยุดยา [2, 7]
  
  
• ความเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวัง: แม้จะพบน้อยมาก แต่มีรายงานเกี่ยวกับ:
  • มะเร็งเต้านมในผู้ชาย: มีรายงานการเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมในผู้ชายที่ใช้ ฟิแนสเทอไรด์ ซึ่งเป็นกรณีที่หายากมาก [1, 7]
  • มะเร็งต่อมลูกหมากชนิดรุนแรงบางชนิด: การใช้ ฟิแนสเทอไรด์ (โดยเฉพาะขนาด 5 มก.) อาจเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดรุนแรงบางชนิด แม้จะช่วยลดความเสี่ยงโดยรวมของมะเร็งต่อมลูกหมากก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก (PSA test) ขณะใช้ยานี้ [1, 7]
  • Post-Finasteride Syndrome (PFS): ภาวะที่ผู้ป่วยบางรายมีผลข้างเคียงทางเพศและ/หรือผลข้างเคียงทางระบบประสาทและจิตเวชที่คงอยู่แม้จะหยุดใช้ยาไปแล้ว [8] (เป็นภาวะที่ยังคงอยู่ระหว่างการศึกษาและถกเถียงในทางการแพทย์)
    
    

ข้อควรพิจารณาก่อนตัดสินใจกินยาตลอดชีวิต

1. ปรึกษาแพทย์อย่างสม่ำเสมอ: หากคุณตัดสินใจใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ ในระยะยาว ควรมีการติดตามผลและปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างสม่ำเสมอ เพื่อประเมินประสิทธิภาพของยา ตรวจสอบผลข้างเคียง และปรับแผนการรักษาหากจำเป็น [1]
   
   
2. ผลข้างเคียง vs. คุณภาพชีวิต: พิจารณาว่าผลข้างเคียง (หากมี) มีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของคุณมากน้อยเพียงใด และคุณสามารถยอมรับได้หรือไม่
   
   
3. ค่าใช้จ่าย: การใช้ยาในระยะยาวมีค่าใช้จ่ายที่ต้องพิจารณา
   
   
4. ทางเลือกอื่น: หากไม่ต้องการใช้ยาต่อเนื่อง แพทย์อาจแนะนำทางเลือกอื่น ๆ ที่ไม่ใช้ยา หรือการรักษาอื่นที่อาจให้ผลคล้ายกันแต่ไม่ถาวร เช่น ไมนอกซิดิล (Minoxidil), การฉีด PRP (Platelet-Rich Plasma) หรือ การปลูกผม (Hair Transplant) (ซึ่งมักแนะนำให้ใช้ยาเพื่อคงสภาพผมเดิมและผมที่ปลูก)
   
   

สรุป:การกินยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) อย่างต่อเนื่องทุกวัน เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งหากคุณต้องการคงสภาพและผลลัพธ์ของเส้นผมที่ได้จากการรักษาภาวะผมร่วงผมบางจากพันธุกรรมไว้ เนื่องจากยาออกฤทธิ์ชั่วคราวในการยับยั้งฮอร์โมน DHT ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของปัญหาผมร่วง การหยุดยาจะทำให้ฮอร์โมน DHT กลับมาทำงานตามปกติและผมจะกลับมาร่วง อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลงานวิจัยและการใช้งานจริง ฟิแนสเทอไรด์ 1 มิลลิกรัม ถือว่าปลอดภัยสำหรับการใช้ในระยะยาว ในผู้ชายส่วนใหญ่ แต่ก็ยังคงมีความเสี่ยงต่อผลข้างเคียงที่พบน้อยแต่ร้ายแรงที่ต้องเฝ้าระวัง การตัดสินใจใช้ยาในระยะยาวควรทำร่วมกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเสมอ เพื่อประเมินประโยชน์และความเสี่ยงที่เหมาะสมกับคุณที่สุด

คำแนะนำและข้อควรทราบที่สำคัญ: บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) ในระยะยาวเท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์เพื่อวินิจฉัย บำบัดรักษา หรือป้องกันโรค และไม่สามารถใช้ทดแทนคำแนะนำจากแพทย์ เภสัชกร หรือบุคลากรทางการแพทย์มืออาชีพได้ ยาฟิแนสเทอไรด์เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้ใบสั่งแพทย์เท่านั้น ห้ามซื้อมาใช้เองเด็ดขาด เนื่องจากมีผลต่อฮอร์โมนและมีผลข้างเคียงที่ควรระวัง หากคุณมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยา อาการเจ็บป่วย หรือต้องการคำแนะนำในการใช้ยาที่เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของคุณ ควรปรึกษาแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

ข้อมูลอ้างอิง

1. Good Health by Hims. (n.d.). Side Effects After Stopping Finasteride. Retrieved from https://www.hims.com/blog/what-happens-if-you-stop-taking-finasteride-for-hair-loss
2. UnitedCare. (n.d.). Do You Have to Take Finasteride Forever? (dermatologist explains). Retrieved from https://www.unitedcareclinic.com/blog/do-you-have-to-take-finasteride-forever/
3. Hims. (n.d.). How Does Finasteride Work?. Retrieved from https://www.hims.com/blog/how-does-finasteride-work
4. Xyon Health. (n.d.). Stopping Finasteride | How Long After Will Hair Fall Out?. Retrieved from https://xyonhealth.com/blogs/library/stopping-finasteride
5. Mayo Clinic. (n.d.). Finasteride (oral route) – Side effects & dosage. Retrieved from https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/finasteride-oral-route/description/drg-20063810
6. Dr Bonaros. (n.d.). Finasteride for Hair Loss – Uses & Side Effects. Retrieved from https://drbonaros.com/finasteride/
7. Hairgivers. (n.d.). Long-term effects of Finasteride – What are the consequences?. Retrieved from https://hairgivers.com/blogs/advice/long-term-effects-of-finasteride
8. Post-Finasteride Syndrome Foundation. (n.d.). What is PFS?. Retrieved from https://www.pfsfoundation.org/what-is-pfs/

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com