นิโคตินกับสุขภาพจิต – ทำไมถึงหงุดหงิด เครียด และซึมเศร้าเมื่อเลิกบุหรี่?

ทำไมคนเลิกบุหรี่ถึงรู้สึกหงุดหงิด วิตกกังวล หรือแม้แต่ซึมเศร้า? มาทำความเข้าใจความเชื่อมโยงระหว่างนิโคตินกับสมอง และสุขภาพจิตที่ถูกกระทบจากการเลิกสารเสพติดชนิดนี้

นิโคตินมีผลต่อสมองมากกว่าที่คิด

เมื่อสูบบุหรี่หรือรับนิโคติน ร่างกายจะ:

• กระตุ้นการหลั่ง dopamine และ serotonin ซึ่งทำให้รู้สึกดีและคลายความเครียด
• กระตุ้น norepinephrine ทำให้ตื่นตัว กระฉับกระเฉง

เมื่อเลิกนิโคติน → สมองต้องใช้เวลาในการ “รีเซต” ระบบสารเคมีเหล่านี้ → ทำให้เกิดอาการที่เรียกว่า Nicotine Withdrawal Syndrome

อาการถอนนิโคตินที่ส่งผลต่อจิตใจ

อาการเหล่านี้เกิดจากระบบ dopamine ที่ยังไม่สมดุลหลังเลิกนิโคติน

 เคล็ดลับดูแลสุขภาพจิตขณะเลิกนิโคติน

• ออกกำลังกายเบา ๆ: ช่วยกระตุ้น dopamine ตามธรรมชาติ
• นอนให้เพียงพอ: ปรับสมดุลฮอร์โมนในสมอง
• หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และคาเฟอีน ช่วงเลิกแรก ๆ
• ขอคำปรึกษาจากแพทย์หรือเภสัชกร หากอาการรุนแรงหรือเรื้อรัง

 (อ่านเพิ่มเติม:– ทางเลือกเลิกนิโคติน – แผ่นแปะ หมากฝรั่ง ยา แบบไหนดีกว่ากัน?)

 ความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ

“การเลิกนิโคตินกระทบสมองคล้ายกับการถอนยาจำพวกสารกระตุ้น การให้คำปรึกษาและการดูแลแบบองค์รวมจึงสำคัญมาก”— แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูสุขภาพจิต

✅ นิโคตินเกี่ยวข้องโดยตรงกับสารเคมีที่ควบคุมอารมณ์ในสมอง
✅ การเลิกอาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า วิตกกังวล หรือหงุดหงิดในระยะสั้น
✅ วิธีดูแลตนเอง และการรับคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้ผ่านช่วงนี้ได้ปลอดภัยและมั่นคง

ข้อมูลอ้างอิง (References)

1. WHO. Mental health impact of nicotine withdrawal. who.int
2. Mayo Clinic. How quitting smoking affects your mood. mayoclinic.org
3. CDC. Managing stress and anxiety when quitting nicotine. cdc.gov
4. NIDA. Nicotine, mood, and mental health. nida.nih.gov

เรียบเรียงข้อมูลโดย  www.chulalakpharmacy.com