ประโยชน์ของเหล็ก (Iron) ที่สำคัญต่อร่างกาย: แร่ธาตุเล็ก ๆ แต่ขาดไม่ได้
เหล็ก (Iron) เป็นแร่ธาตุจำเป็นที่มีบทบาทสำคัญในการลำเลียงออกซิเจนไปทั่วร่างกาย ผ่านการสร้างเฮโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง แม้จะเป็นแร่ธาตุที่ต้องการในปริมาณไม่มาก แต่หากขาดเหล็ก อาจส่งผลร้ายแรงถึงระบบไหลเวียนโลหิต พลังงาน และสมอง
ประโยชน์ของเหล็กที่จำเป็นต่อร่างกาย
1. สร้างเฮโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง
เหล็กเป็นส่วนประกอบหลักของ เฮโมโกลบิน ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนจากปอดไปยังเนื้อเยื่อต่าง ๆ ทั่วร่างกาย หากร่างกายขาดเหล็ก จะทำให้การผลิตเฮโมโกลบินลดลง จนนำไปสู่ภาวะโลหิตจาง (anemia)
2. เสริมสร้างพลังงาน
การเผาผลาญพลังงานของเซลล์ต้องพึ่งพาออกซิเจน การมีระดับเหล็กที่เพียงพอช่วยให้ร่างกายผลิตพลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
3. ช่วยการทำงานของสมอง
เหล็กมีบทบาทในการสร้าง สารสื่อประสาท (neurotransmitters) ที่เกี่ยวข้องกับความจำ สมาธิ และอารมณ์ การขาดเหล็กอาจทำให้สมองทำงานช้าลง หงุดหงิดง่าย
4. เสริมภูมิคุ้มกัน
เหล็กช่วยเสริมความสามารถของเม็ดเลือดขาวในการต่อสู้กับเชื้อโรค ผู้ที่ขาดเหล็กจะมีภูมิคุ้มกันอ่อนแอกว่าปกติ ติดเชื้อง่าย
5. จำเป็นต่อการเจริญเติบโต
ในเด็ก วัยรุ่น และหญิงตั้งครรภ์ เหล็กจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของร่างกายและการพัฒนาระบบสมองอย่างเหมาะสม
ปริมาณเหล็กที่แนะนำต่อวัน (RDA)
กลุ่ม ปริมาณที่แนะนำต่อวัน
กลุ่มอายุ | ปริมาณที่แนะนำ |
เด็ก 1–13 ปี | 7–10 มก./วัน |
วัยรุ่นชาย 14–18 ปี | 11 มก./วัน |
วัยรุ่นหญิง 14–18 ปี | 15 มก./วัน |
ผู้ใหญ่ชาย | 8 มก./วัน |
ผู้ใหญ่หญิง (อายุ 19–50 ปี) | 18 มก.มก./วัน |
หญิงตั้งครรภ์ | 27 มก./วัน |
หญิงให้นมบุตร | 9–10 มก./วัน |
หญิงวัยหมดประจำเดือน | 8 มก./วัน |
แหล่งอาหารที่มีเหล็กสูง
- เนื้อแดง ตับ เครื่องในสัตว์
- ปลาทูน่า ปลาแซลมอน
- ถั่วเมล็ดแห้ง เช่น ถั่วแดง ถั่วลูกไก่
- ธัญพืชเสริมเหล็ก (เช่น ซีเรียลโฮลเกรน)
- ผักใบเขียว เช่น ผักโขม คะน้า
- วิตามินซีช่วยเพิ่มการดูดซึมเหล็ก เช่น ทานพร้อมส้ม มะเขือเทศ
❗ เหล็กจากพืช (non-heme iron) ดูดซึมได้น้อยกว่าเหล็กจากสัตว์ (heme iron) จึงควรทานร่วมกับวิตามินซีเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
สัญญาณของการขาดเหล็ก
- เหนื่อยง่าย ใจสั่น เวียนหัว
- ผิวซีด เล็บเปราะ ผมร่วง
- สมาธิสั้น หงุดหงิดง่าย
- ภูมิคุ้มกันต่ำ ติดเชื้อง่าย
- ปากซีด ลิ้นเจ็บ
กลุ่มเสี่ยงที่ควรได้รับเหล็กเสริม
- หญิงมีประจำเดือนหรือหญิงตั้งครรภ์
- เด็กวัยเจริญเติบโต
- ผู้ทานมังสวิรัติหรือวีแกน
- ผู้ป่วยโลหิตจาง หรือมีปัญหาเกี่ยวกับการดูดซึมอาหาร
- นักกีฬาหรือผู้ออกกำลังกายหนัก
สรุป
เหล็กเป็นแร่ธาตุจำเป็นที่ช่วยลำเลียงออกซิเจน เสริมพลังงาน ดูแลสมอง และสร้างภูมิคุ้มกัน การได้รับเหล็กอย่างเพียงพอจากอาหารหลากหลายชนิด โดยเฉพาะอาหารจากแหล่งสัตว์ ร่วมกับการรับประทานวิตามินซีเพื่อเพิ่มการดูดซึม จะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง ห่างไกลจากภาวะโลหิตจางและอาการอ่อนเพลียเรื้อรัง
ข้อมูลอ้างอิง (References):
- National Institutes of Health – Office of Dietary Supplements: Iron https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-Consumer/
- World Health Organization – Iron deficiency anaemi https://www.who.int/health-topics/anaemia
- Harvard T.H. Chan School of Public Health – Iron https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/iron/
เรียบเรียงข้อมูลโดย www.chulalakpharmacy.com