ภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis) เรื่องใกล้ตัวที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า เลือดเป็นกรด แล้วสงสัยว่ามันคืออะไร และอันตรายแค่ไหน ความจริงแล้วภาวะเลือดเป็นกรด หรือที่เรียกว่า Acidosis เป็นภาวะที่อาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และหากปล่อยไว้โดยไม่รักษา ก็อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายอย่างรุนแรงได้

🩺ภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis) คืออะไร?

ภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis) คือภาวะที่ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) ของเลือดต่ำกว่าค่าปกติ ซึ่งอยู่ที่ประมาณ 7.35–7.45 เมื่อค่า pH ต่ำกว่า 7.35 แสดงว่าเลือดมีความเป็นกรดมากเกินไป ซึ่งอาจรบกวนการทำงานของอวัยวะสำคัญ โดยเฉพาะสมอง หัวใจ และระบบหายใจ หากรุนแรงอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

🧪ประเภทของภาวะเลือดเป็นกรด

ภาวะเลือดเป็นกรดแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่:

1. ภาวะเลือดเป็นกรดจากเมตาบอ ลิซึม (Metabolic Acidosis)

เกิดจากการสะสมกรดในร่างกาย หรือการสูญเสียไบคาร์บอเนต (สารที่ช่วยลดความเป็นกรด) เช่น:

  • โรคเบาหวานชนิดที่ควบคุมไม่ได้ (Diabetic Ketoacidosis)
  • ภาวะไตวายเรื้อรัง
  • ท้องเสียรุนแรง (ทำให้ร่างกายสูญเสียไบคาร์บอเนต)
  • พิษจากยา เช่น ยาแอสไพริน หรือพิษแอลกอฮอล์บางชนิด

2. ภาวะเลือดเป็นกรดจากระบบทางเดินหายใจ (Respiratory Acidosis)

เกิดจากปอดไม่สามารถกำจัดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) ออกจากร่างกายได้ดีพอ ทำให้ CO₂ สะสมในเลือดจนกลายเป็นกรด เช่น:

  • โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)
  • ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep apnea)
  • หอบหืดรุนแรง
  • ได้รับยากดระบบประสาทส่วนกลาง เช่น ยานอนหลับ ยาเสพติด

อาการของภาวะเลือดเป็นกรด

อาการอาจแตกต่างกันตามชนิดและความรุนแรงของภาวะ:

  • หายใจเร็ว ลึก (โดยเฉพาะใน metabolic acidosis)
  • มึนงง สับสน
  • อ่อนเพลีย
  • คลื่นไส้ อาเจียน
  • ปวดศีรษะ
  • ใจสั่น หรือหัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • หากรุนแรง: หมดสติ หรือชัก

แนวทางการรักษา

การรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุของภาวะเลือดเป็นกรด Metabolic Acidosis

  • ให้ ไบคาร์บอเนต (โซเดียมไบคาร์บอเนต) ทางหลอดเลือดในบางกรณี
  • รักษาโรคต้นเหตุ เช่น
    • ควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยเบาหวาน
    • ฟอกไตในผู้ป่วยไตวาย
    • ให้สารน้ำหากมีภาวะขาดน้ำจากท้องเสีย

Respiratory Acidosis

  • ดูแลการหายใจ
    • ใส่ท่อช่วยหายใจในรายรุนแรง
    • ใช้เครื่องช่วยหายใจหรือเครื่อง CPAP ในบางกรณี
  • รักษาโรคต้นเหตุ เช่น โรคปอด หอบหืด

ภาวะเลือดเป็นกรดเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องการการวินิจฉัยและการดูแลอย่างใกล้ชิด เพราะส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะสำคัญในร่างกายได้ หากมีอาการผิดปกติ เช่น หายใจเร็ว มึนงง หรืออ่อนเพลียรุนแรง ควรรีบพบแพทย์ทันทีเพื่อประเมินสาเหตุและรับการรักษาอย่างเหมาะสม

หากท่านมีปัญหาสุขภาพ หรือต้องการปรึกษาการใช้ผลิตภัณฑ์และการใช้ยาอย่างถูกวิธี สามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่หน้าร้านขายยาจุฬาลักษณ์เภสัชทุกสาขา หรือใช้บริการให้คำปรึกษา ช่องทางออนไลน์ได้ทุกช่องทางของเรานะคะ


ข้อมูลอ้างอิง (References):

  1. โรงพยาบาลบางปะกอกสมุทรปราการ
  2. คณะกายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล
  3. คู่มือการแพทย์ไทยและตำราทางคลินิก

เรียบเรียงข้อมูลโดย : www.chulalakpharmacy.com

แชร์

ยังไม่มีบัญชี