เซมากลูไทด์ (Semaglutide) เป็นยาในกลุ่ม GLP-1 receptor agonist ที่ใช้ในการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 [1] ยาในขนาด 14 มิลลิกรัม เป็นรูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน ซึ่งมีชื่อทางการค้าที่โดดเด่นคือ Rybelsus (ไรเบลซัส) [2] ยาชนิดนี้ได้รับความนิยมอย่างมากเนื่องจากมีประสิทธิภาพในการช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด รวมถึงมีผลข้างเคียงที่ช่วยในการลดน้ำหนักและลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ป่วยเบาหวานบางราย
กลไกการออกฤทธิ์ ยา Semaglutide ทำงานโดยเลียนแบบฮอร์โมนตามธรรมชาติในร่างกายที่ชื่อว่า GLP-1 (Glucagon-like peptide-1) ซึ่งจะถูกหลั่งออกมาหลังจากรับประทานอาหาร [3] เมื่อยาไปจับกับตัวรับ GLP-1 จะทำให้เกิดผลหลายประการ ได้แก่:
- กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน: ช่วยให้ร่างกายผลิตอินซูลินมากขึ้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูง
- ลดการผลิตกลูคากอน: ยับยั้งการหลั่งฮอร์โมนกลูคากอนจากตับอ่อน ซึ่งช่วยลดการผลิตน้ำตาลจากตับ
- ชะลอการบีบตัวของกระเพาะอาหาร: ทำให้รู้สึกอิ่มนานขึ้นและรับประทานอาหารได้น้อยลง [4]
- ออกฤทธิ์ต่อสมอง: ลดความอยากอาหารและความรู้สึกหิว
ด้วยกลไกเหล่านี้ ทำให้ยา Semaglutide ช่วยลดระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) และช่วยให้ผู้ป่วยมีน้ำหนักตัวลดลงด้วย
ประโยชน์ (ข้อบ่งใช้) ยา Semaglutide 14 mg มีประโยชน์หลักดังนี้ [1]:
- รักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2: ใช้ร่วมกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย เพื่อช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้น
- ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด: ช่วยลดความเสี่ยงของภาวะหัวใจวาย เส้นเลือดในสมองตีบ หรือการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะโรคหัวใจอยู่ก่อน
- ช่วยในการลดน้ำหนัก: ผลข้างเคียงของยาที่ช่วยลดความอยากอาหาร ทำให้มีส่วนช่วยในการลดน้ำหนักอย่างได้ผล
ขนาดยาและการบริหารยา ยา Semaglutide 14 mg เป็นขนาดยาที่ใช้สำหรับการรักษาต่อเนื่องหลังจากมีการปรับเพิ่มขนาดยาจากขนาดที่ต่ำกว่า [2]
- การเริ่มยา: แพทย์จะเริ่มจากการใช้ยาในขนาด 3 มิลลิกรัม วันละครั้ง เป็นเวลา 30 วัน จากนั้นเพิ่มเป็น 7 มิลลิกรัม และเพิ่มเป็น 14 มิลลิกรัม ในภายหลังหากจำเป็น
- วิธีรับประทานที่ถูกต้อง: ยาเม็ด Semaglutide มีข้อกำหนดที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเพื่อให้ยาถูกดูดซึมได้ดี [4]
- ต้องรับประทานตอนท้องว่าง: รับประทานทันทีหลังจากตื่นนอนในตอนเช้า
- ดื่มน้ำเพียงเล็กน้อย: กลืนยาพร้อมกับน้ำเปล่าไม่เกิน 120 มิลลิลิตร (ประมาณครึ่งแก้ว)
- รออย่างน้อย 30 นาที: หลังจากรับประทานยาเม็ดแล้ว ต้องรออย่างน้อย 30 นาที จึงจะสามารถรับประทานอาหาร เครื่องดื่ม หรือยารับประทานอื่นๆ ได้

ผลข้างเคียง ผลข้างเคียงที่พบบ่อยได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องเสีย, ท้องผูก, และปวดท้อง ซึ่งมักจะเกิดขึ้นในช่วงแรกของการใช้ยาและจะค่อยๆ ดีขึ้น [1]
ผลข้างเคียงรุนแรงที่ต้องพบแพทย์ทันที:
- ตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis): มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรงและปวดร้าวไปที่หลัง
- มะเร็งต่อมไทรอยด์: มีข้อมูลจากการศึกษาในสัตว์ทดลองว่าอาจเพิ่มความเสี่ยงของเนื้องอกที่ต่อมไทรอยด์ [5] แต่ยังไม่ได้รับการยืนยันในมนุษย์
- น้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia): โดยเฉพาะเมื่อใช้ร่วมกับยารักษาเบาหวานชนิดอื่น เช่น อินซูลิน
- ปัญหาไต: ในบางรายอาจทำให้ภาวะไตทำงานบกพร่องแย่ลงได้
- ปฏิกิริยาภูมิแพ้: เช่น มีผื่นลมพิษหรือใบหน้าบวม
ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติม
- ประวัติมะเร็งไทรอยด์: ห้ามใช้ยานี้ในผู้ที่มีประวัติส่วนตัวหรือประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ชนิด Medullary Thyroid Carcinoma (MTC) หรือภาวะ Multiple Endocrine Neoplasia syndrome type 2 (MEN 2) [5]
- การตั้งครรภ์และให้นมบุตร: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา และควรหยุดยาอย่างน้อย 2 เดือนก่อนการวางแผนตั้งครรภ์
- การใช้ร่วมกับยาอื่น: ควรแจ้งแพทย์ทุกครั้งหากใช้ยารักษาเบาหวานอื่นๆ เพื่อป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ยี่ห้อยาที่มีส่วนประกอบในไทย ยา Semaglutide รูปแบบยาเม็ด 14 มิลลิกรัม มีชื่อทางการค้าคือ:
- Rybelsus [6]
แหล่งซื้อยา (ระบุว่าต้องมีใบสั่งแพทย์) ยา Semaglutide จัดเป็น “ยาอันตราย” ซึ่งหมายความว่า ต้องได้รับใบสั่งยาจากแพทย์เท่านั้น จึงจะสามารถซื้อได้จาก [7]:
- โรงพยาบาลและคลินิกที่มีการจ่ายยา
- ร้านขายยาที่มีเภสัชกรประจำ โดยต้องมีใบสั่งยาจากแพทย์
ข้อมูลอ้างอิง
- Drugs.com. (n.d.). Semaglutide. Retrieved from https://www.drugs.com/semaglutide.html
- Rybelsus. (n.d.). What is Rybelsus?. Retrieved from https://www.rybelsus.com/what-is-rybelsus.html
- U.S. Food and Drug Administration (FDA). (2019, September 20). FDA approves first oral GLP-1 drug for type 2 diabetes. Retrieved from https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-oral-glp-1-drug-type-2-diabetes
- MedlinePlus. (n.d.). Semaglutide (Oral Route). Retrieved from https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a619057.html
- American Diabetes Association. (n.d.). Semaglutide (Oral). Retrieved from https://diabetes.org/tools-resources/medications/semaglutide-oral
- สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.). (n.d.). รายละเอียดข้อมูลยา/ผลิตภัณฑ์สมุนไพร. Retrieved from https://ndi.fda.moph.go.th/drug_detail/index/?rctype=1C&rcno=1100062®ister=MUMgNjIvNDg=
- คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (n.d.). ยาเสพติดให้โทษ/วัตถุออกฤทธิ์/ยาควบคุมพิเศษ. Retrieved from https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/217/ยาเสพติด-วัตถุออกฤทธิ์/
เรียบเรียงโดย (Compiled by) : www.chulalakpharmacy.com