แผลเริมขึ้นซ้ำที่เดิม – บอกอะไรเกี่ยวกับร่างกายเรา?

เริมคืออะไร? เริม (Herpes Simplex Virus – HSV) เป็นไวรัสที่หลังจากติดเชื้อแล้วจะ “แฝงตัวอยู่ในร่างกายตลอดชีวิต” โดยซ่อนตัวอยู่ในปมประสาท และสามารถกลับมากำเริบได้ซ้ำ โดยเฉพาะเมื่อร่างกายอ่อนแอ   ผู้ป่วยจำนวนมากพบว่าแผลเริม มักขึ้นที่เดิม หรือบริเวณใกล้เคียงเดิมทุกครั้ง เช่น มุมปาก ริมฝีปาก หรืออวัยวะเพศ ทำให้สงสัยว่า… “ทำไมต้องเป็นที่เดิมซ้ำ?”

ทำไมเริมถึงขึ้นที่เดิมซ้ำ?

1. ไวรัสแฝงอยู่ในปมประสาทที่ควบคุมบริเวณนั้น
   • ตัวอย่างเช่น เริมที่ปากแฝงอยู่ใน trigeminal ganglion
   • เริมที่อวัยวะเพศแฝงอยู่ใน sacral ganglion
   • เมื่อตื่นตัวอีกครั้ง มักเดินทางออกมาทางเส้นประสาทเดิม
     
2. ภูมิคุ้มกันเฉพาะจุดอ่อนลง
   • พื้นที่เคยเป็นแผลบ่อย ๆ อาจมีการอักเสบเรื้อรังหรือผิวบางลง ทำให้เชื้อไวรัสเจาะผ่านง่าย
     
3. พฤติกรรมที่กระตุ้นเฉพาะจุดซ้ำ
   • เช่น ใช้ลิปสติกเดิม แปรงฟันโดนแผล หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน

เริมขึ้นซ้ำที่เดิม…อันตรายไหม?

โดยทั่วไป ไม่อันตราย หากแผลหายเร็วและไม่มีอาการรุนแรง แต่…

• หากกำเริบบ่อยครั้งมาก (≥6 ครั้ง/ปี)
• หรือแผลใหญ่ขึ้น เจ็บมากขึ้น หรือหายช้ากว่าเดิม
• ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เพราะอาจต้องพิจารณาใช้ยาต้านไวรัสแบบต่อเนื่อง

วิธีรับมือกับแผลเริมที่ขึ้นซ้ำที่เดิม

1. เริ่มใช้ ยาทาหรือยากินทันที เมื่อมีอาการเตือน เช่น คัน แสบ ตึง
2. ดูแลความสะอาดบริเวณแผลเดิมอย่างต่อเนื่อง แม้ไม่มีแผล
3. หลีกเลี่ยงแสงแดด ความเครียด หรือสิ่งกระตุ้นที่สัมพันธ์กับตำแหน่งเดิม
4. ปรับพฤติกรรมเฉพาะจุด เช่น เปลี่ยนแปรงสีฟัน ลิปมัน หรือชุดชั้นใน
5. ปรึกษาด้านยา หรือเภสัชกรได้ที่ร้านขายยาคุณภาพ เพื่อประเมินแนวทางลดการกำเริบซ้ำ

สิ่งที่ไม่ควรทำ

• 🚫 คิดว่า “ชินแล้ว” เพราะเป็นที่เดิมทุกครั้ง
• 🚫 ละเลยสัญญาณเตือนจนแผลลุกลาม
• 🚫 ใช้ของเดิมซ้ำ ๆ เช่น ลิปสติก หรือมีดโกน
• 🚫 ทายาเฉพาะตอนแผลเปิดเท่านั้น

อ่านเพิ่มเติม:[ยาต้านไวรัสช่วยลดการแพร่เชื้อเริมได้จริงไหม? ควรกินเมื่อไรและอย่างไร?]

ข้อมูลอ้างอิง (References):

1. Mayo Clinic. Why cold sores keep coming back. mayoclinic.org
2. Cleveland Clinic. Recurrent herpes simplex infections. clevelandclinic.org
3. NHS. Herpes outbreaks in the same area. nhs.uk

เรียบเรียงข้อมูลโดย  www.chulalakpharmacy.com