โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease): เมื่อการเคลื่อนไหวไม่เป็นใจ สัญญาณเตือน การวินิจฉัย และแนวทางการดูแลเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ทำความเข้าใจโรคพาร์กินสันอย่างละเอียด! เรียนรู้สาเหตุ, สัญญาณเตือน (สั่น, เคลื่อนไหวช้า, ทรงตัวลำบาก), แนวทางการวินิจฉัย, นวัตกรรมการรักษาด้วยยา ผ่าตัด และกายภาพบำบัด พร้อมวิธีดูแลผู้ป่วยและใช้ชีวิตอยู่กับโรคอย่างมีคุณภาพ

โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease) คืออะไร?

โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease) คือโรคความเสื่อมของระบบประสาทส่วนกลางแบบเรื้อรังที่ดำเนินไปอย่างช้าๆ เกิดจากการที่เซลล์สมองส่วนที่สร้างสารสื่อประสาท โดปามีน (Dopamine) ในบริเวณสมองส่วนที่เรียกว่า ซับสแตนเชีย ไนกรา (Substantia Nigra) เกิดการเสื่อมและตายลง ทำให้สมองผลิตโดปามีนได้ไม่เพียงพอ โดปามีนมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย เมื่อขาดโดปามีน ผู้ป่วยจึงมีปัญหาเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวเป็น

โรคพาร์กินสันเป็นโรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ มักเริ่มมีอาการเมื่ออายุ 60 ปีขึ้นไป แต่ก็สามารถพบได้ในผู้ที่อายุน้อยกว่านั้นได้เช่นกัน (Young-onset Parkinson’s Disease) โรคนี้ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาดได้ แต่การรักษาในปัจจุบันมุ่งเน้นไปที่การควบคุมอาการ, ชะลอการดำเนินของโรค, และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยให้ดีที่สุด

1. สัญญาณเตือนของโรคพาร์กินสัน: เมื่อร่างกายเริ่มส่งสัญญาณ

อาการของโรคพาร์กินสันมักจะค่อยๆ เกิดขึ้นและแย่ลงเรื่อยๆ ตามกาลเวลา อาการหลักของโรคแบ่งออกเป็น อาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว (Motor Symptoms) และ อาการที่ไม่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหว (Non-Motor Symptoms)

1.1 อาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว (Motor Symptoms):

• อาการสั่น (Tremor):
  • มักเริ่มที่มือหรือนิ้วมือข้างใดข้างหนึ่งขณะพัก (Resting Tremor)
  • อาการสั่นจะลดลงหรือหายไปเมื่อเคลื่อนไหวหรือตั้งใจทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
  • อาจสั่นที่ขา หรือคางได้
    
    
• การเคลื่อนไหวช้า (Bradykinesia/Akinesia):
  • เป็นอาการที่สำคัญที่สุด ทำให้การทำกิจกรรมต่างๆ ช้าลงอย่างเห็นได้ชัด
  • ทำกิจวัตรประจำวันช้าลง เช่น แต่งตัว, กินข้าว
  • เดินช้า, ลากเท้า, ก้าวสั้นๆ
  • การแสดงสีหน้าลดลง (Masked Face)
  • เขียนหนังสือตัวเล็กลงเรื่อยๆ (Micrographia)
    
    
• กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง (Rigidity):
  • กล้ามเนื้อแข็งตึง ทำให้เคลื่อนไหวไม่คล่องตัว รู้สึกเหมือนมีอะไรติดขัด
  • เมื่อแพทย์ตรวจจะรู้สึกเหมือนฟันเฟือง (Cogwheel Rigidity)
    
    
• การทรงตัวและการเดินผิดปกติ (Postural Instability/Gait Impairment):
  • เดินลำบาก, เสียการทรงตัวง่าย, ล้มบ่อย
  • หลังงอ, แขนไม่แกว่งขณะเดิน
  • มีภาวะ “ก้าวขาไม่ออก” (Freezing of Gait) โดยเฉพาะเมื่อจะเริ่มเดิน หรือผ่านประตู
    
    

1.2 อาการที่ไม่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหว (Non-Motor Symptoms):

อาการเหล่านี้สามารถเกิดก่อนอาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวได้หลายปี และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตผู้ป่วยอย่างมาก:

• ท้องผูก (Constipation):
• การสูญเสียการรับรู้กลิ่น (Loss of Sense of Smell – Anosmia):
• ความผิดปกติของการนอนหลับ (Sleep Disorders): เช่น นอนไม่หลับ, ฝันร้าย, มีพฤติกรรมผิดปกติขณะหลับ (REM Sleep Behavior Disorder – RBD)
• ภาวะซึมเศร้าและวิตกกังวล (Depression and Anxiety):
• ความบกพร่องทางสติปัญญา (Cognitive Impairment) หรือภาวะสมองเสื่อม (Dementia) ในระยะท้าย:
• ความผิดปกติของความดันโลหิต (Orthostatic Hypotension): ความดันตกเมื่อเปลี่ยนท่า
• ปัสสาวะบ่อยผิดปกติ:
• ปวดเมื่อย หรือเจ็บแปลบตามร่างกาย:
  
  

หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการเหล่านี้ โดยเฉพาะอาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว ควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบประสาท เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยโดยละเอียด

2. สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรคพาร์กินสัน: ทำไมเซลล์สมองถึงเสื่อม?

สาเหตุที่แท้จริงของโรคพาร์กินสันส่วนใหญ่ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเป็นผลจากหลายปัจจัยร่วมกัน:

• 2.1 พันธุกรรม (Genetics):
  • ในผู้ป่วยส่วนน้อย (ประมาณ 10-15%) อาจพบว่ามีปัจจัยทางพันธุกรรมที่ชัดเจน โดยมียีนที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคพาร์กินสัน แต่ในผู้ป่วยส่วนใหญ่มักไม่พบความผิดปกติทางพันธุกรรม
• 2.2 อายุที่เพิ่มขึ้น (Aging):
  • เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามอายุที่มากขึ้น
• 2.3 ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม (Environmental Factors):
  • การสัมผัสสารพิษบางชนิดในระยะยาว เช่น สารกำจัดศัตรูพืช, โลหะหนัก
  • การได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะอย่างรุนแรงซ้ำๆ
• 2.4 เพศ (Gender):
  • เพศชายมีความเสี่ยงสูงกว่าเพศหญิงเล็กน้อย
• 2.5 การอักเสบและภาวะเครียดออกซิเดชัน (Inflammation and Oxidative Stress):
  • เชื่อว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำลายเซลล์ประสาท

3. การวินิจฉัยโรคพาร์กินสัน: ตรวจอย่างไรให้แม่นยำ?

การวินิจฉัยโรคพาร์กินสันเป็นการวินิจฉัยทางคลินิกโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบประสาท (Neurologist) โดยอาศัยการซักประวัติและตรวจร่างกายเป็นหลัก ยังไม่มีการตรวจเลือดหรือภาพถ่ายทางรังสีที่สามารถวินิจฉัยโรคพาร์กินสันได้อย่างชัดเจนในระยะแรก

• การซักประวัติ (Clinical History):
  • แพทย์จะซักถามอาการอย่างละเอียด, ระยะเวลาที่เป็น, การดำเนินของอาการ, และประวัติการใช้ยาต่างๆ
• การตรวจร่างกายและระบบประสาท (Physical and Neurological Examination):
  • แพทย์จะประเมินอาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวหลัก 4 อย่าง (Tremor, Bradykinesia, Rigidity, Postural Instability)
  • สังเกตท่าทาง, การเดิน, การแสดงออกทางสีหน้า, ความคล่องตัวในการทำกิจกรรมต่างๆ
• การตอบสนองต่อยาโดปามีน (Response to Levodopa):
  • ในบางกรณี แพทย์อาจให้ยา Levodopa (ยาหลักในการรักษา) เพื่อดูว่าอาการของผู้ป่วยดีขึ้นหรือไม่ หากอาการดีขึ้นอย่างชัดเจนหลังได้รับยา จะช่วยสนับสนุนการวินิจฉัยโรคพาร์กินสัน
• การตรวจทางภาพถ่ายสมอง (Brain Imaging):
  • MRI Brain: ไม่ได้ใช้เพื่อวินิจฉัยโรคพาร์กินสันโดยตรง แต่ใช้เพื่อแยกแยะภาวะอื่นๆ ที่มีอาการคล้ายกัน (เช่น เนื้องอกสมอง, หลอดเลือดสมองตีบ)

DATSCAN (Dopamine Transporter Scan): เป็นการตรวจทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์ที่สามารถช่วยยืนยันการลดลงของเซลล์ประสาทที่สร้างโดปามีนในสมอง ซึ่งช่วยแยกโรคพาร์กินสันออกจากภาวะที่มีอาการคล้ายกันแต่ไม่ใช่พาร์กินสัน (เช่น Essential Tremor) แต่ไม่จำเป็นต้องทำในผู้ป่วยทุกราย

4. เภสัชจุลศาลและนวัตกรรมการแพทย์: แนวทางการดูแลรักษาโรคพาร์กินสัน

การรักษาโรคพาร์กินสันมีเป้าหมายเพื่อควบคุมอาการ, ชะลอการดำเนินของโรค (ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด), และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ซึ่งจะประกอบด้วยการใช้ยา, กายภาพบำบัด, และการรักษาอื่นๆ

4.1 ยาที่ใช้รักษาโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease Medications)

การใช้ยาต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างเคร่งครัด

• ยา Levodopa/Carbidopa (เช่น , Madopar, Sinemet 200/250, Sinemet 10mg/100mg):
  • เป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีที่สุดในการบรรเทาอาการของโรคพาร์กินสัน โดยเฉพาะอาการเคลื่อนไหวช้าและกล้ามเนื้อแข็งเกร็ง
  • Levodopa จะถูกเปลี่ยนเป็นโดปามีนในสมอง ส่วน Carbidopa ช่วยป้องกันไม่ให้ Levodopa ถูกทำลายก่อนที่จะเข้าสู่สมอง
  • ข้อควรพิจารณา: การใช้ยาในระยะยาวอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยา (Motor Fluctuations, Dyskinesia)

ตัวอย่างยา Levodopa/Carbidopa

อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาLevodopa

อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาCarbidopa

• ยากลุ่ม Dopamine Agonists (เช่น Pramipexole, Ropinirole, Rotigotine):
  • ออกฤทธิ์กระตุ้นตัวรับโดปามีนในสมองโดยตรง มีผลข้างเคียงน้อยกว่า Levodopa ในระยะเริ่มต้น แต่อาจมีผลข้างเคียงอื่นๆ เช่น คลื่นไส้, ง่วงนอน, พฤติกรรม compulsive

ตัวอย่างยา  Dopamine Agonists 

• อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาPramipexole
• อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาRotigotine

• ยากลุ่ม MAO-B Inhibitors (เช่น Selegiline, Rasagiline, Safinamide):
  • ช่วยป้องกันการสลายตัวของโดปามีนในสมอง ทำให้โดปามีนออกฤทธิ์ได้นานขึ้น มักใช้ในระยะเริ่มต้น หรือใช้ร่วมกับ Levodopa
    
    

ตัวอย่างยากลุ่ม MAO-B Inhibitors 

• อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาRasagiline 

• ยากลุ่ม COMT Inhibitors (เช่น Entacapone):
  • ใช้ร่วมกับ Levodopa เพื่อช่วยยืดระยะเวลาออกฤทธิ์ของ Levodopa

ตัวอย่างยากลุ่ม COMT Inhibitors

• อ่านต่อ : ข้อมูลการใช้ยาEntacapone 

• ยากลุ่ม Amantadine:
  • ใช้บรรเทาอาการ Dyskinesia (การเคลื่อนไหวผิดปกติที่เกิดจากผลข้างเคียงของยา Levodopa)
    
    

ข้อควรระวังสำคัญ: ข้อมูลยาที่กล่าวมาข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างและเพื่อการศึกษาเท่านั้น การใช้ยาใดๆ ต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด ห้ามซื้อยาหรือปรับขนาดยาเองเด็ดขาด เพราะอาจเกิดอันตรายร้ายแรงหรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้

4.2 นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการแพทย์ในการรักษาโรคพาร์กินสัน

• การผ่าตัดฝังเครื่องกระตุ้นสมองส่วนลึก (Deep Brain Stimulation – DBS):
  • เป็นทางเลือกสำหรับผู้ป่วยโรคพาร์กินสันระยะก้าวหน้า ที่มีอาการเคลื่อนไหวรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หรือมีผลข้างเคียงจากยามาก
  • เป็นการผ่าตัดฝังขั้วไฟฟ้าขนาดเล็กในสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว และเชื่อมต่อกับเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ฝังอยู่ใต้ผิวหนังที่หน้าอก เครื่องจะส่งกระแสไฟฟ้าอ่อนๆ ไปกระตุ้นสมองเพื่อช่วยควบคุมอาการ
    
    
• การให้ยา Levodopa แบบต่อเนื่องผ่านทางทวารหนัก (Duopa Pump):
  • เป็นการให้ยา Levodopa ในรูปแบบเจลอย่างต่อเนื่องผ่านสายที่ใส่เข้าไปในลำไส้เล็ก เพื่อควบคุมระดับยาในเลือดให้คงที่ ลดภาวะ Motor Fluctuations
    
    
• การวิจัยและพัฒนายาใหม่ๆ (Novel Drug Development):
  • มุ่งเป้าไปที่การชะลอการดำเนินของโรค (Neuroprotective Therapies) และการรักษาอาการที่ไม่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหว
    
    
• การบำบัดฟื้นฟู (Rehabilitation):
  • กายภาพบำบัด (Physical Therapy): ช่วยปรับปรุงการทรงตัว, การเดิน, ความยืดหยุ่น, และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
    
    
  • กิจกรรมบำบัด (Occupational Therapy): ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ง่ายขึ้น โดยแนะนำอุปกรณ์ช่วยหรือปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อม
    
    
• อรรถบำบัด (Speech Therapy): ช่วยปรับปรุงปัญหาการพูด (Dysarthria) และปัญหาการกลืน (Dysphagia)

5. อาหารเสริมที่ช่วยบำรุง ดูแล หรือป้องกัน โรคพาร์กินสัน

การใช้อาหารเสริมเพื่อบำรุง ดูแล หรืออาจมีส่วนช่วยในการป้องกันโรคพาร์กินสัน ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรเสมอ เนื่องจากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยของอาหารเสริมบางชนิดยังอยู่ในระหว่างการศึกษา และอาจมีปฏิกิริยากับยาที่ใช้อยู่ได้

อาหารเสริมบางชนิดที่อาจมีการกล่าวถึงหรือมีการศึกษาเบื้องต้นว่าอาจมีบทบาทในการดูแลสุขภาพสมองและระบบประสาทในบริบทของโรคพาร์กินสัน ได้แก่:

• โคเอนไซม์คิวเทน (Coenzyme Q10 – CoQ10):
  • เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่สำคัญต่อการสร้างพลังงานในเซลล์ มีการศึกษาบางชิ้นที่ชี้ให้เห็นว่า CoQ10 อาจมีบทบาทในการปกป้องเซลล์ประสาท แต่ผลการศึกษาขนาดใหญ่ยังไม่ชัดเจนในการชะลอการดำเนินของโรค
  • ข้อควรพิจารณา: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ โดยเฉพาะหากกำลังรับประทานยาอื่นๆ
    
    
• กรดไขมันโอเมก้า-3 (Omega-3 Fatty Acids):
  • พบในน้ำมันปลา มีคุณสมบัติลดการอักเสบและอาจมีบทบาทในการบำรุงสุขภาพสมองโดยรวม
  • ข้อควรพิจารณา: แม้จะมีประโยชน์ต่อสุขภาพโดยรวม แต่หลักฐานโดยตรงในการป้องกันหรือรักษาพาร์กินสันยังไม่ชัดเจน
    
    
• วิตามินดี (Vitamin D):
  • มีการศึกษาที่พบความสัมพันธ์ระหว่างระดับวิตามินดีที่ต่ำกับความเสี่ยงของโรคพาร์กินสัน และวิตามินดีมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพกระดูกและภูมิคุ้มกัน
  • ข้อควรพิจารณา: การเสริมวิตามินดีควรทำเมื่อมีภาวะขาด และอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
    
    
• ครีเอทีน (Creatine):
  • เป็นสารที่ช่วยในการสร้างพลังงานในเซลล์กล้ามเนื้อและสมอง มีการศึกษาในระยะแรกที่พิจารณาบทบาทในการปกป้องเซลล์ประสาท แต่การศึกษาขนาดใหญ่ยังไม่พบประโยชน์ในการชะลอการดำเนินของโรคพาร์กินสัน
    
    
• สารต้านอนุมูลอิสระอื่นๆ:
  • เช่น วิตามินซี, วิตามินอี, กลูตาไธโอน (Glutathione), และสารสกัดจากพืชต่างๆ ที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเชื่อว่าอาจช่วยลดความเสียหายของเซลล์ประสาท
    
    

ข้อควรระวังสำคัญ: อาหารเสริมไม่ใช่ยาและไม่สามารถใช้รักษาโรคพาร์กินสันได้ การรับประทานอาหารเสริมใดๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณมีโรคประจำตัว, กำลังรับประทานยาอื่นๆ อยู่, หรืออยู่ในช่วงฟื้นฟูจากโรคพาร์กินสัน การพึ่งพาอาหารเสริมเพียงอย่างเดียวโดยไม่ได้รับการรักษาทางการแพทย์ที่เหมาะสม อาจทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพอย่างร้ายแรง

6. การดูแลตัวเองและแนวทางการป้องกัน: ก้าวเดินอย่างมั่นคงกับพาร์กินสัน

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันโรคพาร์กินสันได้อย่างสมบูรณ์ แต่การดูแลสุขภาพทั่วไปอาจช่วยลดความเสี่ยงหรือชะลอการดำเนินของโรคได้:

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: โดยเฉพาะการออกกำลังกายที่เน้นการทรงตัวและความยืดหยุ่น เช่น โยคะ, ไทเก๊ก, เดิน, เต้นรำ
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: เน้นผัก, ผลไม้, ธัญพืชไม่ขัดสี, และหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป
• ดื่มกาแฟหรือชา (ในปริมาณที่เหมาะสม): บางงานวิจัยชี้ว่าคาเฟอีนอาจลดความเสี่ยงได้
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารพิษ: เช่น ยาฆ่าแมลง, สารเคมีบางชนิด
• ดูแลสุขภาพจิต: จัดการความเครียด และรักษาสุขภาพจิตให้ดี

7. การดูแลรักษาและใช้ชีวิตอยู่กับโรคพาร์กินสัน: เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด

การดูแลผู้ป่วยโรคพาร์กินสันต้องอาศัยความร่วมมือจากทีมแพทย์และคนในครอบครัว:

• ปฏิบัติตามแผนการรักษาของแพทย์อย่างเคร่งครัด: ทั้งการรับประทานยาตามเวลาที่กำหนด และการทำกายภาพบำบัด
• มาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ: เพื่อประเมินอาการและปรับยา
• ปรับสภาพแวดล้อมในบ้าน: เพื่อความปลอดภัยและลดความเสี่ยงการล้ม เช่น ติดตั้งราวจับ, จัดเก็บของให้เป็นระเบียบ, ใช้พื้นกันลื่น
• ส่งเสริมการเคลื่อนไหวและทำกิจกรรม: เพื่อรักษาความสามารถในการเคลื่อนไหวและลดความซึมเศร้า
• ดูแลโภชนาการ: เลือกอาหารที่ย่อยง่าย, ดื่มน้ำให้เพียงพอ, ระวังภาวะท้องผูก
• จัดการอาการที่ไม่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหว: เช่น อาการซึมเศร้า, ปัญหาการนอนหลับ โดยปรึกษาแพทย์
• ให้กำลังใจและทำความเข้าใจผู้ป่วย: การสนับสนุนทางจิตใจเป็นสิ่งสำคัญมาก
  
  

สรุป: พาร์กินสันจัดการได้ ด้วยความเข้าใจและการดูแลที่ถูกต้อง

โรคพาร์กินสันเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อการเคลื่อนไหวและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก แม้จะยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาดได้ แต่การวินิจฉัยตั้งแต่เนิ่นๆ การรักษาด้วยยาที่เหมาะสม การทำกายภาพบำบัดอย่างสม่ำเสมอ และการดูแลจากครอบครัวและทีมแพทย์อย่างใกล้ชิด จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมอาการ ชะลอการดำเนินของโรค และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้อย่างยั่งยืน

ข้อมูลอ้างอิงและข้อควรระวังสำคัญ:

• ข้อควรระวังสำคัญ: ข้อมูลยาและนวัตกรรมทางการแพทย์ที่กล่าวมาข้างต้นมีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาและให้ข้อมูลเท่านั้น การวินิจฉัยโรค การเลือกวิธีการรักษา การใช้ยา หรือการผ่าตัดใดๆ ต้องอยู่ภายใต้การดูแลและคำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบประสาท (Neurologist) อย่างเคร่งครัด ห้ามวินิจฉัยโรคด้วยตนเอง หรือซื้อยาและเลือกการรักษาโดยไม่ปรึกษาแพทย์เด็ดขาด เพราะอาจเกิดอันตรายร้ายแรงหรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้ แพทย์จะพิจารณาความเหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย โดยคำนึงถึงประโยชน์และความเสี่ยง

แหล่งอ้างอิง:

• ราชวิทยาลัยประสาทวิทยาแห่งประเทศไทย. (2565). แนวทางการวินิจฉัยและรักษาโรคพาร์กินสัน. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: (โปรดระบุลิงก์เว็บไซต์ของราชวิทยาลัยฯ หรือหน้าคู่มือที่เกี่ยวข้อง)
  
• กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2565). โรคพาร์กินสัน. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: (โปรดระบุลิงก์ที่เฉพาะเจาะจงมากขึ้นหากมี)
  
• โรงพยาบาลชั้นนำในประเทศไทย (เช่น โรงพยาบาลศิริราช, โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์, โรงพยาบาลรามาธิบดี). บทความให้ความรู้เกี่ยวกับโรคพาร์กินสัน. (ยกตัวอย่างบทความจากโรงพยาบาลที่น่าเชื่อถือ)
  
• สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.). ข้อมูลยาที่ได้รับอนุมัติในประเทศไทย. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: (โปรดระบุลิงก์ที่เกี่ยวข้องหากต้องการ เช่น ฐานข้อมูลยา)

เรียบเรียงข้อมูลโดย  www.chulalakpharmacy.com