9 อาการบอกโรคช็อกโกแลตซีสต์

ช็อกโกแลตซีสต์ (chocolate cyst) เรียกอีกชื่อหนึ่งคือ endometriotic cyst หรือ endometrioma เป็นภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกที่หลุดลอกเป็นประจำเดือน ไหลย้อนกลับไปทางท่อนำไข่เข้าไปในช่องท้องและอุ้งเชิงกราน ทำให้เซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกไปฝังตัวและเจริญกลายเป็นถุงน้ำ ซึ่งภายในบรรจุไปด้วยของเหลวคล้ายเลือดประจำเดือน สะสมไว้จนกลายเป็นสีเข้มขึ้นคล้ายสีช็อกโกแลต 

โดยมักพบเยื่อบุโพรงมดลูกไปเจริญอยู่ที่บริเวณผิวด้านนอกมดลูกและบริเวณใกล้เคียง เช่น ท่อนำไข่ รังไข่ กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้ และเยื่อบุช่องท้องบริเวณอุ้งเชิงกราน นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีที่เชื่อว่าเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกกระจายไปที่อื่นได้ โดยผ่านทางระบบหลอดเลือดและน้ำเหลือง ทำให้สามารถพบความผิดปกติที่อวัยวะอื่นๆ ได้ทั้ง ปอด ตับ ต่อมน้ำเหลือง สมอง และผิวหนัง เป็นต้น

ใครบ้างเสี่ยงเป็นช็อกโกแลตซีสต์

กลุ่มที่มีความเสี่ยงในการเป็นโรคช็อกโกแลตซีสต์หรือโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คือผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ทุกคน นับตั้งแต่วัยเริ่มมีประจำเดือนจนถึงวัยก่อนหมดประจำเดือน เนื่องจากโรคเยื่อบุโพรงมดลูกที่เจริญผิดที่จะสัมพันธ์กับฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิง

• มีประจำเดือนตั้งแต่อายุยังน้อย
• มีประจำเดือนรอบสั้น โดยเฉพาะรอบห่างของประจำเดือนน้อยกว่า 27วัน
• มีประจำเดือนมาก หรือนานกว่า 7 วันต่อครั้ง
• มีสมาชิกในครอบครัว เช่น แม่ ยาย พี่สาว มีประวัติเป็นโรคนี้
• มีความผิดปกติเกี่ยวกับทางออกของประจำเดือน เช่น ผู้ป่วยที่มีเยื่อพรหมจารีปิด หรือมีความผิดปกติที่ปากมดลูก

9 อาการเสี่ยงโรคช็อกโกแลตซีสต์

ช็อกโกแลตซีสต์เป็นโรคที่พบบ่อยในสตรีวัยเจริญพันธ์ ส่วนอาการของช็อกโกแลตซีสต์ไม่ใช่อาการเฉพาะเจาะจงอาจพบในโรคอื่นได้เหมือนกัน โดยอาการเสี่ยงเป็นช็อกโกแลตซีสต์ได้แก่

1.ปวดท้องเวลามีประจำเดือน และปวดมากขึ้นเรื่อยๆ (progressive dysmenorrhea)

2.ประจำเดือนมาผิดปกติ

3.เจ็บช่องคลอดขณะมีเพศสัมพันธ์

4.มีอาการท้องผูก หรือท้องเสียร่วมด้วย

5.ปวดหน่วงลงทวารหนักช่วงมีประจำเดือน 

6.ปัสสาวะเป็นเลือด หรือถ่ายเป็นเลือดช่วงมีประจำเดือน 

7.มีเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอด หรือประจำเดือนมามากกว่าปกติ 

8.หากถุงน้ำมีขนาดใหญ่อาจคลำพบก้อนบริเวณท้องน้อยได้  

9.สัมพันธ์กับอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง และภาวะมีบุตรยาก

ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดตามมาได้ 

หากเรามีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือมีช็อกโกแลตซีสต์ เช่น

• เกิดพังผืดในช่องท้อง หรืออุ้งเชิงกราน เกิดเป็นการปวดท้องน้อยเรื้อรัง
• พังผืดที่เกิดขึ้น ทำให้ท่อนำไข่ตีบตัน ตั้งครรภ์ยาก หรือเพิ่มความเสี่ยงต่อท้องนอกมดลูก นอกจากนี้ยังทำให้ตัวอ่อนฝังตัวในมดลูกได้น้อยลง
• พังผืดกดรัดท่อไต ทำให้ท่อไตบวม และไตบวม

อย่างไรก็ตาม อาการเหล่านี้ ไม่ได้บ่งบอกถึงภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่อย่างเดียว มีบางโรคที่อาการคล้ายกันได้ การวินิจฉัยโรค จึงต้องดูหลายอย่างประกอบกัน ทั้งอาการ การตรวจร่างกาย การอัลตราซาวนด์ เมื่อได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องแล้ว จึงค่อยพิจารณาการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– โรงพยาบาลพญาไท
– โรงพยาบาลเวชธานี
– โรงพยาบาลวิมุต
– โรงพยาบาลบางปะกอก
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM