ยา Miconazole ( ไมโคนาโซล) ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

ยาไมโคนาโซล (Miconazole) คือ ยาต้านเชื้อราที่มีสูตรโครงสร้างทางเคมีประเภท อิมิดาโซล (Imidazole, สารประกอบที่นำมาเป็นยาฆ่าเชื้อราในกลุ่มยา Azole) ถูกพัฒนาโดยบริษัท ยาแจนเซ่น (Janssen) ในทางคลินิกยาไมโคนาโซลถูกนำไปใช้รักษาโรคเชื้อรา เช่น โรคน้ำกัดเท้า, กลาก, การติดเชื้อราบริเวณขาหนีบ, การติดเชื้อราในช่องคลอด (Vaginal thrush)} การอักเสบของมุมปากด้านในที่มีสาเหตุจากเชื้อราแคนดิดา/แคนดิไดอะซิส (Angular cheilitis), รูป แบบการใช้ยานี้จะเป็นลักษณะยาครีมทาผิวหนัง ยาเจลป้ายปาก ยาผง และยาเหน็บช่องคลอด เป็นต้น

องค์การอนามัยโลกได้ระบุให้ยาไมโคนาโซลเป็นยาจำเป็นขั้นพื้นฐานของระดับชุมชนที่ควรมีประจำไว้ในสถานพยาบาลต่างๆ คณะกรรมการอาหารและยาของไทยก็ได้บรรจุยานี้ลงในบัญชียาหลักแห่งชาติเช่นกัน โดยมีวัตถุประสงค์การใช้เพื่อรักษาการติดเชื้อราในปากโดยใช้เป็นรูปแบบยาเจล และจัดยานี้อยู่ในหมวดยาอันตราย ดังนั้นการใช้ยานี้เพื่อการรักษาเชื้อราตามบริเวณต่างๆของร่างกายควรต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น ไม่แนะนำให้ผู้ป่วยซื้อยามาใช้เอง

ข้อบ่งใช้

•  ยาไมโคนาโซลมีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้:
• รักษาโรคติดเชื้อราที่ ผิวหนัง หนังศีรษะ และเล็บ
• รักษาการติดเชื้อราช่องปาก
• รักษาการติดเชื้อราในช่องคลอด

กลไกการออกฤทธิ์ยา Miconazole 

กลไกการออกฤทธิ์ของยาไมโคนาโซลคือ ตัวยาจะยับยั้งการสร้างเออร์โกสเตอรอล (Ergosterol) ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของเซลล์เมมเบรน/เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell membrane: เซลล์-เนื้อเยื่อ-อวัยวะ) ทำให้เชื้อราหยุดการเจริญเติบโตไม่สามารถแพร่พันธุ์และตายลงในที่สุด

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาไมโคนาโซล ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก /หอบเหนื่อย
• มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาไมโคนาโซลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมทายาควรทำอย่างไร?

หากลืมใช้ยาไมโคนาโซล สามารถใช้ยาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการใช้ยาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

ผลข้างเคียงยา Miconazole 

ยาไมโคนาโซลสามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) เช่น

• สำหรับยาทา: อาจมีอาการ
  • คัน หรือแสบร้อน บวม บริเวณที่ทายา
• สำหรับยาเหน็บช่องคลอด: อาจพบอาการ
  • ปวดท้อง
  • มีไข้
  • หรือมีกลิ่นในบริเวณช่องคลอด
• สำหรับยาชนิดป้ายปาก: อาจทำให้รู้สึก คลื่นไส้-อาเจียน

มีข้อควรระวังการใช้ยา Miconazole 

มีข้อควรระวังการใช้ยาไมโคนาโซล เช่น

• ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
• ห้ามปรับขนาดการใช้ยานี้เอง
• ห้ามใช้ยาไมโคนาโซลชนิดป้ายปากใน ผู้ป่วยโรคตับ และ ในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 6 เดือน
• การใช้ยานี้กับ เด็ก สตรีตั้งครรภ์ และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์เท่านั้น
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาไมโคนาโซลด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยา Miconazole มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร

ยาไมโคนาโซลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

• การใช้ยาไมโคนาโซล ร่วมกับ ยา Warfarin อาจเป็นเหตุให้เกิดภาวะเลือดออกง่าย หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกัน แพทย์จะปรับขนาดการใช้ให้เหมาะสมกับผู้ป่วยเป็นรายบุคคลไป
• การใช้ยาไมโคนาโซล ร่วมกับ ยารักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกินปกติ เช่นยา Darifenacin จะทำให้ปริมาณความเข้มข้นของ Darifenacin ในกระแสเลือดเพิ่มมากขึ้นจนส่งผลให้ได้รับอาการข้างเคียง/ผลข้างเคียงของยาดังกล่าวมากขึ้น หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป
• การใช้ยาไมโคนาโซล ร่วมกับ ยาเม็ดคุมกำเนิดอาจทำให้ระดับความเข้มข้นของยาคุมกำเนิดในกระแสเลือดเปลี่ยนแปลงไปจนเป็นเหตุให้เกิดอาการคลื่นไส้-อาเจียน, ประจำเดือนผิดปกติ, หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ให้เหมาะสมเป็นกรณีไป
• หลีกเลี่ยงการใช้ยาไมโคนาโซล ร่วมกับ ยา Amlodipine ด้วยอาจก่อให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ บวมน้ำ ภาวะหัวใจล้มเหลว ความดันโลหิตต่ำ หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมเป็นกรณีบุคคลไป

ควรเก็บรักษายา Miconazole อย่างไร

สามารถเก็บยาไมโคนาโซล:

• เก็บยาภายใต้อุณหภูมิห้องที่เย็น
• เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง /แสงแดด ความร้อน และ ความชื้น
• เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
• ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– web haamor
– web medthai
– web pobpad
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM