ยาขยายหลอดลม (bronchodilators)

ยาขยายหลอดลม เป็นยาจำเป็นในการควบคุมอาการของโรคทางเดินหายใจเรื้อรัง แต่การใช้ยานี้ต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ และต้องมีการติดตามอาการอย่างใกล้ชิดเพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงและการใช้ยาเกินขนาด

ยาพ่นอันตรายมากกว่ายากินจริงหรือ ? 

ไม่จริง ยาพ่นชนิดกระตุ้นประสาทเบต้า (Betaagonist) สามารถให้โดยคำนวณตามน้ำหนักของผู้ป่วยเด็กซึ่งเมื่อสูดดมแล้วอาการตีบของหลอดลมจะดีขึ้นทันที ส่วนชนิด MDI หรือสูดใน 1puff จะมีขนาดของยาต่ำมากกว่ายากินหลายเท่า เพราะยาออกฤทธิ์โดยตรงที่หลอดลมในขณะที่ยากิน1 ช้อนชา หรือ 1 เม็ดจะมีปริมาณยามากกว่า เพราะยาใช้เวลาเดินทางนานกว่าและดูดซึมช้ากว่า แต่อาจจะ ทำให้มือสั่น ใจสั่น และหัวใจเต้นผิดปกติมากกว่า

Steroid จากยาพ่นมากน้อยเพียงใด ? 

Steroid ชนิดพ่นจะอันตรายน้อยกว่า Steroid ชนิดเม็ดหรือยาฉีดเพราะ ปริมาณยาพ่นจะน้อยมากโดยที่หน่วยเป็น microgram ในขณะที่ยากินหน่วยเป็น milligram ยาพ่นจะมีปริมาณน้อยกว่าพันเท่า

ใช้ยาพ่นมานานๆ จะปลอดภัยหรือไม่

ปลอดภัย เนื่องจากปริมาณยาพ่นต่างจากยากินเป็นพันเท่า ยาพ่นนี้จึงปลอดภัยมากถึงแม้จะต้องสูด หรือพ่นเป็นเดือนหรือเป็นปีก็ตาม ใน Steroid ชนิดเม็ดถ้ากินนานเกิน 2 สัปดาห์ จะกดการทำงานของต่อมหมวกไต และมีผลต่อการเจริญเติบโตของกระดูก แต่การใช้ยาชนิดนี้ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์

ยาพ่นในระยะฉับพลัน กับยาพ่นในระยะควบคุมแตกต่างกันอย่างไร ? 

โรคภูมิแพ้ส่วนใหญ่เป็นโรคที่ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกรำคาญ อึดอัด ส่วนอันตรายที่อาจเกิดได้ ได้แก่

• ยาพ่นเฉียบพลัน เป็นยาที่ช่วยขยายหลอดลมเพื่อรักษาอาการหอบ หืด
• ยาพ่นในระยะควบคุมช่วยลดการอักเสบของหลอดลม เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการหอบหืด เพราะในเด็กเล็กยังควบคุมการหายใจได้ไม่ดี

ยาพ่นเฉียบพลันมีอะไรบ้าง ? 

ชนิดยา เป็นยาที่ขยายหลอดลมใช้ในกรณีที่ผู้ป่วยมีหลอดลมตีบ หอบ เหนื่อย พ่นยาชนิดนี้ เพื่อขยายหลอดลม

• กระตุ้นประสาทเบต้า (Beta agonist) เช่น salbutamol หรือ Terbutaline
• Anticholinergie เช่น ipratropium bromide 

ยาพ่นควบคุมมีอะไรบ้าง ?

ชนิดยา ซึ่งลดการอักเสบของหลอดลม เพื่อลดการเกิดหลอดลมตีบในระยะยาว

• เป็น Steroid ทำให้สมรรถภาพการทำงานของปอดเพิ่มขึ้น ลดความไวของหลอดลมและลดการอักเสบของผนังหลอดลม ปัจจุบันยานี้ เป็นยาที่ถูกเลือกใช้ก่อนในการรักษาโรคหอบหืดขั้นแรกในเด็ก ปัจจุบันแนวทางมาตรฐาน ในการรักษาโรคหืดทุกแห่ง โดยเฉพาะ National Asthma EducationProgram (NAEP) เน้นการรักษาผู้ป่วยโรคหืดด้วยยากลุ่มนี้
• Cromolyn Sodium ใช้ในโรคหืดที่มีอาการไม่รุนแรง แต่ฤทธิ์สู้ Steroid ไม่ได้

สรุป

การใช้ยาสูดให้ถูกวิธี โดยเฉพาะขั้นตอนที่สำคัญของการใช้ยามีความสำคัญเป็นอย่างมาก โดยหากผิดขั้นตอนเหล่านี้จะทำให้ยาไม่ถูกนำส่งไปยังบริเวณเป้าหมาย หรือส่งไปได้น้อยกว่าปริมาณที่ต้องการ ทำให้ผู้ป่วยได้รับประสิทธิภาพจากการรักษามากยิ่งขึ้น ดังนั้นหากบุคลากรทางการแพทย์ผู้ดูแลผู้ป่วยสามารถเป็นสื่อกลางในการสื่อสารและสอนวิธีใช้ให้แก่ผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องแล้ว ก็จะสามารถทำให้ผู้ป่วยได้รับประโยชน์จากการรักษาสูงสุด

หากท่านมีปัญหาสุขภาพ หรือต้องการปรึกษาการใช้ผลิตภัณฑ์และการใช้ยาอย่างถูกวิธี สามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่หน้าร้านขายยาจุฬาลักษณ์เภสัชทุกสาขา หรือใช้บริการให้คำปรึกษา ช่องทางออนไลน์ได้ทุกช่องทางของเรา

ข้อมูลอ้างอิง (References):

1. โรงพยาบาลรามคำแหง
2. โรงพยาบาลบ้านคา

เรียบเรียงข้อมูลโดย : CHULALAKESHOP.COM