“ไม่มีระดับที่ปลอดภัยของควันบุหรี่” นี่คือคำเตือนจากองค์การอนามัยโลก (WHO) ที่สะท้อนให้เห็นถึงอันตรายของการสูบบุหรี่และควันบุหรี่มือสองอย่างชัดเจน โดยเฉพาะในกลุ่มเปราะบางอย่าง เด็กเล็ก หญิงตั้งครรภ์ และผู้สูงอายุ ซึ่งผลกระทบที่ได้รับอาจรุนแรงกว่าที่หลายคนคาดคิด
บทความนี้จะอธิบายถึงผลกระทบที่บุหรี่ก่อขึ้นในแต่ละกลุ่ม พร้อมข้อมูลจากแหล่งทางการแพทย์ที่น่าเชื่อถือ เพื่อกระตุ้นให้เกิดความตระหนักและการป้องกันที่ถูกต้อง
ผลกระทบของบุหรี่ต่อเด็กและทารก
เด็กเล็กมีระบบทางเดินหายใจและภูมิคุ้มกันที่ยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ การสัมผัสควันบุหรี่ไม่ว่าจะโดยตรงหรือโดยอ้อมสามารถส่งผลร้ายได้ดังนี้:
- เพิ่มความเสี่ยงโรคระบบทางเดินหายใจ: หอบหืด หลอดลมอักเสบ ปอดบวม
- เกิดหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง: ส่งผลต่อการได้ยินและพัฒนาการพูด
- น้ำหนักตัวน้อย และพัฒนาการช้า: โดยเฉพาะในทารกที่สัมผัสควันบุหรี่ในบ้าน
- เพิ่มความเสี่ยง SIDS (Sudden Infant Death Syndrome): ภาวะเสียชีวิตฉับพลันในทารก
ข้อมูลจากกรมอนามัยและ WHO ยืนยันว่า เด็กที่อาศัยในบ้านที่มีผู้สูบบุหรี่ มีโอกาสเป็นโรคทางเดินหายใจสูงกว่าปกติถึง 2 เท่า
ผลกระทบของบุหรี่ต่อหญิงตั้งครรภ์
การสูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่ระหว่างตั้งครรภ์ มีผลต่อทั้งมารดาและทารกในครรภ์ ดังนี้:
ผลต่อมารดา:
- เพิ่มความเสี่ยง ครรภ์เป็นพิษ
- รกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด
- คลอดก่อนกำหนด
ผลต่อทารก:
- น้ำหนักแรกเกิดต่ำ
- พัฒนาการสมองล่าช้า
- ความผิดปกติของหัวใจ หรืออวัยวะภายใน
- เพิ่มความเสี่ยงเสียชีวิตในครรภ์
หญิงตั้งครรภ์ที่สูบบุหรี่มีโอกาสคลอดบุตรที่น้ำหนักน้อยกว่าปกติถึง 2–3 เท่า และอาจส่งผลต่อสุขภาพลูกตลอดชีวิต
ผลกระทบของบุหรี่ต่อผู้สูงอายุ
ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มที่มีภูมิคุ้มกันต่ำและมักมีโรคประจำตัวอยู่แล้ว การสูบบุหรี่หรืออยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีควันบุหรี่จะเร่งให้เกิดโรคเหล่านี้ได้ง่ายและรุนแรงขึ้น:
- โรคถุงลมโป่งพอง (COPD)
- โรคหัวใจและหลอดเลือด
- มะเร็งหลายชนิด โดยเฉพาะมะเร็งปอด
- กระดูกพรุน และฟื้นตัวจากกระดูกหักช้าลง
- ภาวะสมองเสื่อมเร็วขึ้น เนื่องจากเส้นเลือดตีบตัน
ในผู้สูงอายุแม้จะเลิกสูบช้า แต่ การเลิกสูบบุหรี่ก็สามารถลดความเสี่ยงโรคเรื้อรังได้จริง ภายในไม่กี่เดือนหรือปีหลังหยุดสูบ
ควันบุหรี่มือสอง (Secondhand Smoke) ภัยเงียบในบ้าน
บุหรี่ 1 มวนปล่อยสารพิษกว่า 7,000 ชนิด ซึ่งควันบุหรี่มือสองไม่เพียงแค่กระทบสุขภาพของผู้สูบ แต่ยัง สะสมในผ้าม่าน เสื้อผ้า โซฟา และพื้นผิวในบ้าน ทำให้เด็กและผู้อื่นสัมผัสได้ทางผิวหนังหรือทางลมหายใจแม้ในเวลาที่ไม่มีการสูบ
แนวทางป้องกันผลกระทบจากบุหรี่
- งดสูบบุหรี่ภายในบ้านหรือรถยนต์โดยเด็ดขาด
- ขอความร่วมมือสมาชิกในบ้านให้เลิกสูบบุหรี่
- สร้าง “เขตปลอดบุหรี่” รอบตัวเด็ก หญิงตั้งครรภ์ และผู้สูงอายุ
- ปรึกษาแพทย์หรือคลินิกเลิกบุหรี่เพื่อรับการช่วยเหลือ
สรุป
บุหรี่ไม่ใช่แค่ทำร้ายผู้สูบเท่านั้น แต่ยังเป็นภัยเงียบที่ทำลายชีวิตของเด็กในอนาคต หญิงตั้งครรภ์ที่กำลังให้กำเนิด และผู้สูงวัยที่ควรได้รับการดูแลเป็นพิเศษ การเลิกบุหรี่คือการดูแลชีวิตตนเอง และปกป้องคนที่เรารักอย่างแท้จริง
ข้อมูลอ้างอิง
- กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
- WHO: Tobacco and its environmental impact (2023)
- โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
- โรงพยาบาลรามาธิบดี คณะแพทยศาสตร์ ม.มหิดล
- CDC: Smoking and Pregnancy / Secondhand Smoke
เรียบเรียงข้อมูลโดย www.chulalakpharmacy.com