GABA (กาบา): ลดความเครียด นอนหลับ

ในโลกที่หมุนเร็วและความเครียดกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน หลายคนกำลังเผชิญกับปัญหาการนอนหลับ ไม่ว่าจะเป็นนอนไม่หลับ หลับยาก หรือหลับๆ ตื่นๆ ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิตและการทำงาน วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับสารสื่อประสาทสำคัญชนิดหนึ่งที่ชื่อว่า GABA (Gamma-Aminobutyric Acid) ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญสู่การผ่อนคลายและคุณภาพการนอนหลับที่ดีขึ้น

GABA คืออะไร? และสำคัญต่อเราอย่างไร?

GABA (กาบา) คือ สารสื่อประสาทชนิดยับยั้ง (Inhibitory Neurotransmitter) หลักในระบบประสาทส่วนกลางของมนุษย์ หน้าที่สำคัญของ GABA คือการ ลดการทำงานของเซลล์ประสาท ช่วยเบรกและชะลอการส่งสัญญาณประสาทที่มากเกินไป ทำให้เกิดความรู้สึกสงบ ผ่อนคลาย และลดความตึงเครียด
ลองนึกภาพสมองของเราเหมือนวงออเคสตราที่มีเครื่องดนตรีหลายชิ้น หากเครื่องดนตรีบางชิ้นส่งเสียงดังเกินไปก็จะทำให้เกิดความวุ่นวายและไม่เป็นระเบียบ GABA ก็เปรียบเสมือน “วาทยกร” ที่ช่วยควบคุมให้เสียงต่างๆ อยู่ในระดับที่เหมาะสม สร้างความกลมกลืนและสมดุลให้กับระบบประสาท
เมื่อร่างกายมี GABA ในระดับที่สมดุล จะส่งผลดีต่อร่างกายและจิตใจในหลายๆ ด้าน:

• ลดความเครียดและความวิตกกังวล: GABA ช่วยลดการกระตุ้นที่มากเกินไปของสมองที่เกี่ยวข้องกับความเครียดและความวิตกกังวล ทำให้รู้สึกสงบและผ่อนคลายลง
  
• ส่งเสริมการนอนหลับที่ดีขึ้น: เมื่อสมองได้รับการผ่อนคลาย GABA จะช่วยให้ร่างกายเข้าสู่สภาวะพร้อมสำหรับการนอนหลับ ทำให้หลับง่ายขึ้น หลับลึกขึ้น และลดอาการหลับๆ ตื่นๆ ระหว่างคืน
  
• ปรับปรุงอารมณ์: การที่สมองอยู่ในสภาวะสมดุลและผ่อนคลาย ย่อมส่งผลให้อารมณ์ดีขึ้น ลดความหงุดหงิด และเพิ่มความรู้สึกสงบสุข
  
• ช่วยให้มีสมาธิ: แม้จะช่วยให้ผ่อนคลาย แต่ GABA ก็ยังช่วยให้สมองจัดระเบียบความคิดได้ดีขึ้น ลดฟุ้งซ่าน ทำให้มีสมาธิในการจดจ่อกับสิ่งต่างๆ ได้ดีขึ้น
  
  

GABA กับปัญหาการนอนหลับและการหลับๆ ตื่นๆ

สำหรับผู้ที่ประสบปัญหาการนอนหลับ โดยเฉพาะการหลับๆ ตื่นๆ หรือนอนไม่เต็มอิ่มบ่อยครั้ง การขาดสมดุลของ GABA อาจเป็นสาเหตุหนึ่ง

เมื่อระดับ GABA ต่ำลง สมองจะมีการกระตุ้นมากเกินไป ทำให้รู้สึกกระสับกระส่าย คิดมาก นอนไม่หลับ หรือแม้จะหลับไปแล้วก็ยังคงมีการทำงานของสมองในระดับที่สูง ทำให้หลับไม่สนิท หลับไม่ลึก ตื่นกลางดึกบ่อยครั้ง และรู้สึกไม่สดชื่นเมื่อตื่นขึ้นมา

การเสริม GABA หรือการกระตุ้นให้ร่างกายสร้าง GABA ได้อย่างเหมาะสม จึงเป็นแนวทางหนึ่งที่ช่วยส่งเสริมการนอนหลับให้มีคุณภาพมากขึ้น ทำให้ร่างกายได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ และฟื้นฟูตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เราสามารถเพิ่มระดับ GABA ในร่างกายได้หลายวิธี:

1. อาหาร: อาหารบางชนิดมี GABA หรือสารตั้งต้นที่ช่วยในการสร้าง GABA ได้แก่
   • ข้าวกล้องงอก: เป็นแหล่ง GABA ที่ดีเยี่ยม
   • ชาเขียว: มีสาร L-Theanine ที่ช่วยเพิ่ม GABA
   • อาหารหมักดอง: เช่น กิมจิ โยเกิร์ตบางชนิด
   • ผักและผลไม้: เช่น มะเขือเทศ มันฝรั่ง ผักโขม ธัญพืช ถั่วต่างๆ
   • ปลาบางชนิด
     
2. ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร GABA: เป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ต้องการเพิ่มระดับ GABA อย่างรวดเร็วและควบคุมปริมาณได้ง่ายขึ้น ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร GABA วางจำหน่ายหลายรูปแบบ
   
3. การใช้ชีวิต:
   • การออกกำลังกาย: การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะโยคะ หรือการเดินเบาๆ ช่วยกระตุ้นการสร้าง GABA
   • การฝึกสมาธิ/การหายใจ: การฝึกสมาธิ การทำโยคะ หรือการฝึกการหายใจลึกๆ ช้าๆ ช่วยลดความเครียดและเพิ่มระดับ GABA
   • การลดความเครียด: การจัดการความเครียดอย่างมีประสิทธิภาพเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการรักษาสมดุลของสารสื่อประสาท
     
     

ข้อควรระวัง

แม้ GABA จะปลอดภัยสำหรับคนส่วนใหญ่ แต่การเสริมด้วยผลิตภัณฑ์เสริมอาหารควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเสมอ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว กำลังตั้งครรภ์ ให้นมบุตร หรือกำลังรับประทานยาอื่นๆ เนื่องจากอาจมีปฏิกิริยากับยาบางชนิด เช่น ยานอนหลับ ยาคลายกังวล

สรุป

GABA คือสารสื่อประสาทที่มีบทบาทสำคัญในการช่วยลดความเครียด คลายความวิตกกังวล และส่งเสริมการนอนหลับให้มีคุณภาพ การรักษาสมดุลของ GABA ในร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นจากการบริโภคอาหาร การปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต หรือการพิจารณาใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร จะเป็นก้าวสำคัญในการคืนความสงบ ผ่อนคลาย และให้คุณได้นอนหลับพักผ่อนอย่างเต็มที่ เพื่อสุขภาพที่ดีทั้งกายและใจ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง :

1. งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์และวารสารทางการแพทย์: ข้อมูลเกี่ยวกับกลไกการออกฤทธิ์ของ GABA ในฐานะสารสื่อประสาทชนิดยับยั้ง ประโยชน์ในการลดความเครียดและความวิตกกังวล รวมถึงผลต่อคุณภาพการนอนหลับ ได้รับการศึกษาและตีพิมพ์ในวารสารวิชาการทางการแพทย์และประสาทวิทยาที่ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ (peer-reviewed journals) เช่น Journal of Clinical Psychiatry, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, Sleep Medicine Reviews เป็นต้น
   
2. สถาบันสุขภาพแห่งชาติ (National Institutes of Health – NIH) สหรัฐอเมริกา: โดยเฉพาะ National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) และ Office of Dietary Supplements ของ NIH ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้และอัปเดตข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและสารชีวภาพต่างๆ
   
3. องค์กรด้านสุขภาพและวิทยาศาสตร์ที่เชื่อถือได้: เช่น Harvard Medical School, Mayo Clinic, Cleveland Clinic ซึ่งให้ข้อมูลที่อิงตามหลักฐานทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสุขภาพจิต ปัญหาการนอนหลับ และสารสื่อประสาท
   
4. ตำราและตำราเรียนด้านประสาทวิทยา (Neuroscience) และจิตเวชศาสตร์ (Psychiatry): ให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับโครงสร้างและการทำงานของสมอง สารสื่อประสาท และความเชื่อมโยงกับสภาวะทางอารมณ์และการนอนหลับ

เรียบเรียงข้อมูลโดย : www.chulalakpharmacy.com