ผลข้างเคียง ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) ที่ควรรู้: ก่อนตัดสินใจใช้ยา

สิงหาคม 2, 2025
Chulalak

ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เป็นยาที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางว่ามีประสิทธิภาพในการรักษาภาวะผมร่วงผมบางจากพันธุกรรมในผู้ชาย (Androgenetic Alopecia) ด้วยการลดระดับฮอร์โมน DHT (Dihydrotestosterone) ซึ่งเป็นตัวการสำคัญของปัญหา [1] แม้จะเป็นยาที่โดยรวมแล้วถือว่าปลอดภัยเมื่อใช้ในขนาดที่เหมาะสม แต่ก็มีผลข้างเคียงที่ผู้ใช้ควรรู้และทำความเข้าใจก่อนตัดสินใจเริ่มใช้ยา

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย (มักไม่รุนแรง)

ผลข้างเคียงเหล่านี้มักเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และส่วนใหญ่พบในอัตราที่ต่ำ โดยมักจะเกิดขึ้นในช่วง 6-12 เดือนแรกของการใช้ยา และสามารถลดลงหรือหายไปได้เองเมื่อใช้ยาต่อเนื่อง หรือหายไปเมื่อหยุดยา [1, 2, 3]

ผลต่อสมรรถภาพทางเพศ (Sexual Side Effects): นี่คือผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุดและเป็นที่กังวลใจสำหรับผู้ชาย [1, 3]
- ความต้องการทางเพศลดลง (Decreased Libido): พบได้ประมาณ 1.8 – 6.4% ของผู้ใช้ [3, 4]
- ปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ (Erectile Dysfunction – ED): พบได้ประมาณ 1.3 – 8.1% ของผู้ใช้ [3, 4]
- ปัญหาการหลั่ง (Ejaculation Disorders): เช่น ปริมาณน้ำอสุจิลดลง (Decreased Ejaculate Volume) หรือไม่มีการหลั่งเลย (Anejaculation) พบได้ประมาณ 1.2 – 3.7% [3, 4]
- ผลข้างเคียงเหล่านี้มักเป็นแบบชั่วคราวและกลับเป็นปกติเมื่อหยุดยา แต่มีรายงานน้อยรายที่อาการยังคงอยู่แม้หยุดยาไปแล้ว (ดูหัวข้อ Post-Finasteride Syndrome ด้านล่าง) [2, 3]

ผลต่อเต้านม (Breast-related Effects):
- เต้านมขยายใหญ่ขึ้น (Gynecomastia): อาจมีอาการเต้านมโตขึ้นหรือกดเจ็บที่เต้านม พบได้ประมาณ 0.4% – 0.5% [1, 4] มักจะค่อยๆ หายไปหลังหยุดยา แต่บางรายอาจต้องผ่าตัด [1]
- กดเจ็บที่เต้านม (Breast Tenderness): [1]

ผลข้างเคียงที่พบน้อยแต่รุนแรง (ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที)

แม้จะพบน้อยมาก แต่ผลข้างเคียงเหล่านี้มีความสำคัญและควรเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด [1, 3]

อาการแพ้ยารุนแรง (Severe Allergic Reaction):
- มีผื่นลมพิษ (Hives)
- มีอาการบวมอย่างรวดเร็วที่ใบหน้า (Face), ริมฝีปาก (Lips), ลิ้น (Tongue) หรือลำคอ (Throat)
- หายใจลำบาก (Difficulty Breathing) หรือกลืนลำบาก
มะเร็งเต้านมในผู้ชาย (Male Breast Cancer):
- มีรายงานการเกิดมะเร็งเต้านมในผู้ชายที่ใช้ ฟิแนสเทอไรด์ ทั้งขนาด 1 มิลลิกรัมและ 5 มิลลิกรัม [1, 5]
- แม้จะเป็นภาวะที่พบน้อยมาก และยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจนว่ายาเป็นสาเหตุโดยตรงหรือไม่ แต่ผู้ใช้ควรระมัดระวัง หากพบอาการผิดปกติใดๆ ที่เต้านม เช่น ก้อนที่เต้านม (Lumps), ปวดเต้านม (Breast Pain), เต้านมขยายใหญ่ขึ้น (Gynecomastia) หรือมีสารคัดหลั่งออกจากหัวนม (Nipple Discharge) ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที [1, 5]
มะเร็งต่อมลูกหมากชนิดร้ายแรง (High-grade Prostate Cancer):
- มีการศึกษาบางชิ้น (โดยเฉพาะกับยา ฟิแนสเทอไรด์ ขนาด 5 มก. ที่ใช้รักษาต่อมลูกหมากโต) พบว่ายาอาจเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดรุนแรงบางประเภท แม้ว่าจะช่วยลดความเสี่ยงโดยรวมของมะเร็งต่อมลูกหมากก็ตาม [1, 3]
- ผู้ที่ใช้ยาควรแจ้งแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยานี้ เมื่อเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากด้วยค่า PSA (Prostate-Specific Antigen) เพราะยาอาจทำให้ค่า PSA ลดลง ซึ่งอาจบดบังการวินิจฉัยโรคมะเร็งได้ [1, 3]

ผลข้างเคียงทางด้านจิตเวชและอารมณ์ (Psychiatric and Mood Side Effects)

ภาวะซึมเศร้า (Depression): มีรายงานผู้ใช้ ฟิแนสเทอไรด์ บางรายมีอาการซึมเศร้า (Depressed Mood) หรือภาวะซึมเศร้า (Depression) เกิดขึ้น [2, 3, 6]
ความคิดฆ่าตัวตาย (Suicidal Ideation): ในกรณีที่พบน้อยมาก มีรายงานความคิดที่จะทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย [2, 3, 6]
ข้อแนะนำ: หากคุณกำลังใช้ ฟิแนสเทอไรด์ 1 มิลลิกรัม และมีอาการอารมณ์เปลี่ยนแปลงไปในทางซึมเศร้า หรือมีความคิดที่จะทำร้ายตัวเอง ควรรีบหยุดยาและปรึกษาแพทย์ทันที [2] หากเป็นผู้ที่ใช้ ฟิแนสเทอไรด์ 5 มิลลิกรัม ควรปรึกษาแพทย์ทันทีเช่นกัน [6] ผู้ที่มีประวัติภาวะซึมเศร้าหรือความผิดปกติทางอารมณ์ ควรแจ้งแพทย์ก่อนเริ่มใช้ยา [3]

Post-Finasteride Syndrome (PFS)

Post-Finasteride Syndrome (PFS) เป็นภาวะที่ถูกรายงานว่าผู้ป่วยบางรายมีผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ ระบบเพศ (Sexual Symptoms), ระบบประสาท (Neurological Symptoms), อารมณ์และจิตใจ (Mood and Cognitive Symptoms) และ ร่างกาย (Physical Symptoms) ซึ่ง อาการเหล่านี้ยังคงอยู่ต่อเนื่องแม้จะหยุดใช้ยา Finasteride ไปแล้ว [7, 8]

อาการที่อาจพบใน PFS:
- ทางเพศ: ความต้องการทางเพศลดลงอย่างรุนแรงหรือถาวร, อวัยวะเพศไม่แข็งตัว, ความสุขทางเพศลดลง, ปัญหาการหลั่ง, อัณฑะฝ่อหรือเจ็บ
- ทางระบบประสาทและจิตใจ: ซึมเศร้า, วิตกกังวล, สมาธิสั้น, ปัญหาความจำ, นอนไม่หลับ, รู้สึกสมองล้า (Brain Fog)
- ทางร่างกาย: อ่อนเพลียเรื้อรัง, ปวดกล้ามเนื้อ, กล้ามเนื้ออ่อนแรง, ผิวแห้ง, หูอื้อ
ข้อควรทราบ: แม้ว่ากลไกที่แน่ชัดและอุบัติการณ์ที่แท้จริงของ PFS จะยังคงอยู่ระหว่างการศึกษาและถกเถียงในวงการแพทย์ แต่เป็นเรื่องที่ผู้ใช้ควรทราบถึงความเป็นไปได้และปรึกษาแพทย์หากมีความกังวล [7, 8] หากมีอาการเหล่านี้เกิดขึ้น ควรหยุดยาและปรึกษาแพทย์ทันที

ใครบ้างที่ห้ามใช้ ฟิแนสเทอไรด์?

สตรี (Females): ห้ามใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ ในสตรีเด็ดขาด เนื่องจากไม่มีข้อบ่งใช้ในสตรี และอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์เพศชาย [1]
สตรีมีครรภ์ (Pregnant Individuals) หรือสตรีที่อาจตั้งครรภ์: ห้ามสัมผัสยา ฟิแนสเทอไรด์ โดยเฉพาะเม็ดที่บดแตก หรือแตกหัก เพราะยาอาจถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายและเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์เพศชาย [1]
เด็ก (Children): ห้ามใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ ในเด็กเด็ดขาด เนื่องจากไม่มีข้อบ่งใช้ในเด็ก และอาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของฮอร์โมน [1]
ผู้ที่มีประวัติแพ้ยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) หรือส่วนประกอบอื่น ๆ ในยา [1]

ข้อแนะนำเพิ่มเติม:

ยานี้เป็นยาควบคุมพิเศษ ที่ต้องใช้ภายใต้ใบสั่งแพทย์เท่านั้น
ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้เด็ดขาด
ควรใช้ยาอย่างต่อเนื่อง ตามคำแนะนำของแพทย์เพื่อคงประสิทธิภาพ
ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก (PSA test) ก่อนและระหว่างการใช้ยา
หากมีอาการผิดปกติใด ๆ โดยเฉพาะอาการที่กล่าวมาข้างต้น ควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้รักษาทันที

สรุป:ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาผมร่วงผมบางจากพันธุกรรมในผู้ชาย แต่ผู้ใช้ควรทำความเข้าใจผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น โดยเฉพาะผลข้างเคียงทางเพศและผลกระทบต่ออารมณ์ ซึ่งแม้จะพบในอัตราที่ต่ำ แต่ก็ควรตระหนักถึงความเสี่ยงที่พบน้อยแต่รุนแรงอย่างมะเร็งเต้านมและมะเร็งต่อมลูกหมากบางชนิด รวมถึงภาวะ PFS การตัดสินใจใช้ยาควรทำร่วมกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเสมอ เพื่อประเมินความเสี่ยงและประโยชน์ที่เหมาะสมกับสุขภาพของคุณที่สุด และเพื่อเฝ้าระวังอาการผิดปกติอย่างใกล้ชิดตลอดระยะเวลาการรักษา

คำแนะนำและข้อควรทราบที่สำคัญ: บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับผลข้างเคียงของยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์เพื่อวินิจฉัย บำบัดรักษา หรือป้องกันโรค และไม่สามารถใช้ทดแทนคำแนะนำจากแพทย์ เภสัชกร หรือบุคลากรทางการแพทย์มืออาชีพได้ ยาฟิแนสเทอไรด์เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้ใบสั่งแพทย์เท่านั้น ห้ามซื้อมาใช้เองเด็ดขาด เนื่องจากมีผลต่อฮอร์โมนและมีผลข้างเคียงที่ควรระวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสตรีและเด็ก หากคุณมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยา อาการเจ็บป่วย หรือต้องการคำแนะนำในการใช้ยาที่เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของคุณ ควรปรึกษาแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

ข้อมูลอ้างอิง