กังวลเรื่องสมรรถภาพทางเพศ? เข้าใจผลข้างเคียง ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) อย่างถูกต้อง

สำหรับผู้ชายที่กำลังพิจารณาหรือใช้ยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เพื่อรักษาภาวะผมร่วงผมบางจากพันธุกรรม (Androgenetic Alopecia) ความกังวลอันดับต้น ๆ มักจะเกี่ยวข้องกับ ผลข้างเคียงต่อสมรรถภาพทางเพศ ซึ่งเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ เพราะยามีกลไกการออกฤทธิ์ที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเพศชาย บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจผลข้างเคียงเหล่านี้อย่างถูกต้องและเป็นไปตามข้อมูลทางการแพทย์

ทำไม ฟิแนสเทอไรด์ ถึงมีผลต่อสมรรถภาพทางเพศ?

ฟิแนสเทอไรด์ ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha reductase ซึ่งทำหน้าที่เปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) ให้กลายเป็น DHT (Dihydrotestosterone) [1] ฮอร์โมน DHT นี้ไม่เพียงแต่มีบทบาทต่อเส้นผมและต่อมลูกหมากเท่านั้น แต่ยังมีความสำคัญต่อการพัฒนาและคงไว้ซึ่งลักษณะทางเพศชาย รวมถึง ความต้องการทางเพศ (Libido) และการทำงานของอวัยวะเพศชาย ด้วย [2, 3]

เมื่อ ฟิแนสเทอไรด์ ลดระดับ DHT ในร่างกายลง จึงเป็นไปได้ที่ระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงไปนี้จะส่งผลกระทบต่อระบบสืบพันธุ์และสมรรถภาพทางเพศได้ในบางราย

ผลข้างเคียงทางเพศที่พบบ่อย (และสถิติที่ควรรู้)

ผลข้างเคียงเหล่านี้มักเกิดขึ้นในช่วง 6-12 เดือนแรกของการใช้ยา และส่วนใหญ่เป็นแบบ ชั่วคราว สามารถ ลดลงหรือหายไปได้เองเมื่อใช้ยาต่อเนื่อง หรือหายไปหลังจากหยุดยา [1, 2, 4]

• 1. ความต้องการทางเพศลดลง (Decreased Libido):
  • ผู้ชายบางคนอาจรู้สึกว่าความสนใจในกิจกรรมทางเพศลดลง
  • สถิติ: พบได้ประมาณ 1.8% ถึง 6.4% ของผู้ใช้ยา Finasteride 1 มิลลิกรัมในการศึกษาทางคลินิก [3, 4]
    
• 2. ปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ (Erectile Dysfunction – ED):
  • อาจมีปัญหาในการคงการแข็งตัวของอวัยวะเพศหรือไม่สามารถแข็งตัวได้เต็มที่
  • สถิติ: พบได้ประมาณ 1.3% ถึง 8.1% ของผู้ใช้ยา Finasteride 1 มิลลิกรัม [3, 4]
    
• 3. ปัญหาการหลั่ง (Ejaculation Disorders):
  • เช่น ปริมาณน้ำอสุจิลดลง (Decreased Ejaculate Volume) หรือในบางกรณีอาจไม่มีการหลั่งเลย (Anejaculation)
  • สถิติ: พบได้ประมาณ 1.2% ถึง 3.7% ของผู้ใช้ยา Finasteride 1 มิลลิกรัม [3, 4]
    
• 4. เต้านมขยายใหญ่ขึ้น (Gynecomastia) หรือกดเจ็บที่เต้านม (Breast Tenderness):
  • แม้จะไม่ใช่ผลข้างเคียงทางเพศโดยตรง แต่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสมดุลฮอร์โมนเพศ [1]
  • สถิติ: พบได้ประมาณ 0.4% ถึง 0.5% [3, 4] มักจะค่อย ๆ ดีขึ้นหรือหายไปหลังหยุดยา แต่บางรายอาจต้องผ่าตัด [1]
    
    

สิ่งสำคัญที่ต้องเน้นย้ำคือ:

• ผู้ชายส่วนใหญ่ (กว่า 90%) ไม่ได้ประสบกับผลข้างเคียงเหล่านี้ หรือหากเกิดขึ้นก็มักจะเป็นเพียงอาการเล็กน้อยและชั่วคราว [2, 3]
  
• การศึกษาในระยะยาวพบว่าอัตราการเกิดผลข้างเคียงทางเพศมักจะลดลงเมื่อใช้ยาต่อเนื่องไปนานกว่า 1 ปี [2]
  
• สำหรับผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่เกิดผลข้างเคียงเหล่านี้ อาการจะกลับเป็นปกติเมื่อหยุดยา [2]
  
  

Post-Finasteride Syndrome (PFS): ความกังวลที่ควรรู้

เป็นภาวะที่มีรายงานว่าผู้ป่วยบางรายมีผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับ สมรรถภาพทางเพศ, ระบบประสาท, อารมณ์และจิตใจ ซึ่ง อาการเหล่านี้ยังคงอยู่ต่อเนื่องแม้จะหยุดใช้ยา Finasteride ไปแล้ว [5, 6]

• อาการที่อาจพบใน PFS: ความต้องการทางเพศลดลงอย่างรุนแรงหรือถาวร, อวัยวะเพศไม่แข็งตัว, ปัญหาความจำ, ซึมเศร้า, วิตกกังวล
  
• ข้อควรทราบ: แม้ว่ากลไกที่แน่ชัดและอุบัติการณ์ที่แท้จริงของ PFS จะยังคงอยู่ระหว่างการศึกษาและถกเถียงในวงการแพทย์ แต่เป็นเรื่องที่ผู้ใช้ควรทราบถึงความเป็นไปได้ และปรึกษาแพทย์หากมีความกังวลหรือมีอาการดังกล่าวเกิดขึ้น [5, 6]
  
  

หากกังวลหรือพบผลข้างเคียง ควรทำอย่างไร?

1. อย่าหยุดยาเองกะทันหัน: หากคุณกำลังประสบปัญหาผลข้างเคียง ห้ามหยุดยา Finasteride เองโดยไม่ปรึกษาแพทย์เด็ดขาด ควรปรึกษาแพทย์ผู้รักษา เพื่อให้แพทย์ช่วยประเมินอาการและให้คำแนะนำที่ถูกต้อง
   
2. ปรึกษาแพทย์ทันที:
   • แพทย์จะช่วยประเมินว่าอาการที่คุณกังวลนั้นเกิดจากยา Finasteride จริงหรือไม่ หรือเป็นผลมาจากสาเหตุอื่น ๆ เช่น ความเครียด พฤติกรรมสุขภาพ อายุ หรือโรคประจำตัวอื่น ๆ (ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบบ่อยของปัญหาทางเพศ) [3]
   • แพทย์อาจพิจารณาปรับขนาดยา (เช่น ลดปริมาณยาลง), เปลี่ยนไปใช้ยาอื่น (เช่น Minoxidil หรือ Dutasteride หากเหมาะสม), หรือให้คำแนะนำในการจัดการกับผลข้างเคียง
   • แพทย์อาจแนะนำการรักษาเสริมเพื่อช่วยเรื่องสมรรถภาพทางเพศ เช่น ยาในกลุ่ม PDE5 inhibitors (เช่น Sildenafil หรือ Tadalafil) หากเหมาะสม
     
     

สรุป:ผลข้างเคียงต่อสมรรถภาพทางเพศจากยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เป็นเรื่องที่สามารถเกิดขึ้นได้ แต่โดยทั่วไปแล้วพบน้อยและมักเป็นแบบชั่วคราว อย่างไรก็ตาม ความกังวลเป็นเรื่องปกติ การทำความเข้าใจข้อมูลที่ถูกต้องและเปิดใจปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างตรงไปตรงมา คือสิ่งสำคัญที่สุด ยา Finasteride เป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงในการแก้ปัญหาผมร่วงจากพันธุกรรม และสำหรับผู้ชายส่วนใหญ่ ผลประโยชน์ที่ได้รับมักจะคุ้มค่ากับความเสี่ยงของผลข้างเคียงที่ต่ำและจัดการได้ การเลือกใช้ยาควรอยู่บนพื้นฐานของการประเมินความเสี่ยงและประโยชน์ร่วมกับแพทย์เสมอ

คำแนะนำและข้อควรทราบที่สำคัญ: บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับผลข้างเคียงของยา ฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) ที่เกี่ยวข้องกับสมรรถภาพทางเพศเท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์เพื่อวินิจฉัย บำบัดรักษา หรือป้องกันโรค และไม่สามารถใช้ทดแทนคำแนะนำจากแพทย์ เภสัชกร หรือบุคลากรทางการแพทย์มืออาชีพได้ยาฟิแนสเทอไรด์เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้ใบสั่งแพทย์เท่านั้น ห้ามซื้อมาใช้เองเด็ดขาด เนื่องจากมีผลต่อฮอร์โมน หากคุณมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยา อาการเจ็บป่วย หรือต้องการคำแนะนำในการใช้ยาที่เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของคุณ ควรปรึกษาแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

ข้อมูลอ้างอิง

1. Drugs.com. (n.d.). Finasteride Uses, Dosage & Side Effects. Retrieved from https://www.drugs.com/finasteride.html
   
2. NHS. (n.d.). Side effects of finasteride. Retrieved from https://www.nhs.uk/medicines/finasteride/side-effects-of-finasteride/
   
3. DailyMed. (n.d.). FINASTERIDE tablet. Retrieved from https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=6b78d21c-59b1-4f11-9257-55e143b45151
   
4. Dr.Oracle AI. (n.d.). Have there been serious side effects linked to Finasteride (generic name for Propecia)?. Retrieved from https://www.droracle.ai/articles/74205/has-there-been-serious-side-effects-linked-to-finesteride
   
5. Post-Finasteride Syndrome Foundation. (n.d.). What is PFS?. Retrieved from https://www.pfsfoundation.org/what-is-pfs/
   
6. Good Health by Hims. (n.d.). Post Finasteride Syndrome: What is It?. Retrieved from https://www.hims.com/blog/post-finasteride-syndrome

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com