โรคผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia Areata) ในผู้ชาย: เมื่อภูมิคุ้มกันเล่นตลกกับเส้นผม

รายละเอียด โรคผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia Areata) คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน (Autoimmune Disease) ที่หันมาทำลายรากผมของตัวเอง ทำให้ผมร่วงเป็นวงกลมหรือวงรีอย่างเฉียบพลัน ขอบเขตชัดเจน โดยที่ ไม่มีอาการคัน หรือ แสบ และผิวหนังบริเวณที่ผมร่วงจะเรียบเนียน ไม่ลอกเป็นขุย (ซึ่งต่างจากโรคเชื้อราบนหนังศีรษะอย่างสิ้นเชิง) โรคนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้ชายทุกวัย และมักสัมพันธ์กับความเครียดหรือการพักผ่อนน้อย

กลไกการออกฤทธิ์ (พยาธิสภาพ)

1. ความเข้าใจผิดของระบบภูมิคุ้มกัน: เม็ดเลือดขาว (T-lymphocytes) ซึ่งปกติมีหน้าที่กำจัดเชื้อโรค เกิดความผิดพลาดและมองว่า “รากผม” เป็นสิ่งแปลกปลอม
2. การโจมตี: เม็ดเลือดขาวเข้าล้อมรอบและโจมตีรากผม (Hair Follicle) ทำให้รากผมเกิดการอักเสบและหยุดการสร้างเส้นผมชั่วคราว
3. การหลุดร่วง: เส้นผมในระยะเติบโต (Anagen) จะฝ่อตัวลงและหลุดร่วงออกมา ทำให้เกิดช่องว่างเป็นหย่อมๆ บนหนังศีรษะ แต่รากผม “ยังไม่ตาย” สามารถกลับมางอกใหม่ได้หากการอักเสบหายไป
   
   

5 ขั้นตอนง่ายๆ ในการดูแลเบื้องต้น (ทำได้ทันที)

1. ลดความเครียด: ความเครียดเป็นตัวกระตุ้น (Trigger) สำคัญที่ทำให้ภูมิคุ้มกันแปรปรวน ควรพักผ่อนให้เพียงพอและหากิจกรรมผ่อนคลาย
2. หลีกเลี่ยงสารเคมี: งดการทำสี ดัด หรือยืดผมในช่วงที่มีอาการ เพื่อลดการระคายเคืองที่หนังศีรษะ
3. ปรับทรงผม: หากรอยโรคยังไม่ใหญ่มาก การตัดผมสั้นหรือเซ็ตผมเพื่อปกปิด จะช่วยลดความกังวลและความประหม่าทางสังคมได้
4. สังเกตอาการ: ถ่ายรูปเก็บไว้ทุกสัปดาห์เพื่อดูว่าวงกว้างขึ้นหรือไม่ หากวงขยายเร็วหรือมีหลายวง ควรรีบพบแพทย์
5. ทานอาหารต้านการอักเสบ: ลดของทอด ของหวาน และเน้นอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ
   
   

อาหารเสริมที่ช่วยบำรุง ดูแล หรือป้องกัน เนื่องจากเป็นโรคที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน การเสริมสารอาหารที่ช่วยปรับสมดุลภูมิคุ้มกันจึงสำคัญ:

• Vitamin D: งานวิจัยพบว่าผู้ป่วยโรคนี้มักมีระดับวิตามินดีต่ำ การเสริมวิตามินดีจะช่วยปรับการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
• Zinc (สังกะสี): ช่วยลดการอักเสบและมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเส้นผม
• Biotin & Vitamin B Complex: ช่วยบำรุงเส้นผมที่จะงอกใหม่ให้แข็งแรงและสมบูรณ์
• Iron (ธาตุเหล็ก): ควรตรวจดูว่ามีภาวะซีดร่วมด้วยหรือไม่ เพราะการขาดเหล็กทำให้ผมร่วงง่ายขึ้น
  
  

ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติม

• ห้ามรักษาผิดโรค: ข้อนี้สำคัญมากสำหรับร้านยา ห้ามจ่ายยาฆ่าเชื้อรา หรือซีม่าโลชั่นเด็ดขาด เพราะจะทำให้หนังศีรษะระคายเคืองและผมร่วงหนักกว่าเดิม โรคนี้ต้องรักษาด้วยยาลดการอักเสบ (กลุ่มสเตียรอยด์) ซึ่งควรอยู่ในการดูแลของแพทย์หรือเภสัชกร
• ยาปลูกผม: ยา Minoxidil สามารถใช้เสริมได้ เพื่อกระตุ้นให้ผมงอกเร็วขึ้น แต่ไม่ได้รักษาที่ต้นเหตุ (ภูมิคุ้มกัน) โดยตรง
• การหายเอง: ในผู้ป่วยบางรายที่มีอาการน้อย (มีวงเดียว) โรคอาจสงบและผมงอกใหม่ได้เองภายใน 3-6 เดือน แต่ก็มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้ตลอดชีวิต
  
  

“ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงความรู้เบื้องต้น ไม่สามารถใช้ทดแทนการปรึกษาและวินิจฉัยจากแพทย์หรือเภสัชได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเมื่อใช้ยา หรือมีปัญหาสุขภาพ”

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com