การใช้ Bupropion (บูโพรพิออน) ยาต้านซึมเศร้าเพื่อการเลิกบุหรี่

Bupropion เป็นยาต้านซึมเศร้ากลุ่ม Norepinephrine-Dopamine Reuptake Inhibitor (NDRI)
โดยมีชื่อทางการค้าเฉพาะสำหรับการเลิกบุหรี่ว่า Zyban®

กลไกการออกฤทธิ์ของ Bupropion เพื่อการช่วยเลิกบุหรี่

1.        ยับยั้งการดูดกลับ (reuptake) ของ norepinephrine และ dopamine
→ ทำให้ระดับสารสื่อประสาทเหล่านี้ในสมองเพิ่มขึ้น
→ ช่วยลดอาการซึมเศร้า และอารมณ์แปรปรวนที่มักเกิดในช่วงงดบุหรี่

2.     ต้านตัวรับ nicotinic acetylcholine receptors (nAChRs)
→ ลดความพึงพอใจที่สมองได้รับจากนิโคติน
→ ช่วยลด “ความอยาก” (craving) และ “อาการถอนนิโคติน” (withdrawal symptoms)

ข้อดีของ Bupropion ในการเลิกบุหรี่

• เพิ่มอัตราการเลิกบุหรี่สำเร็จประมาณ 2 เท่า เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ไม่ใช้ยา
• ลดอาการหงุดหงิด วิตกกังวล ซึมเศร้าในช่วงถอนนิโคติน
• ไม่มีนิโคตินในตัวยา → ต่างจากนิโคตินแพตช์หรือหมากฝรั่ง

วิธีใช้ยาในการเลิกบุหรี่ (Zyban regimen)

• แนะนำให้เริ่มใช้ยาก่อนวันเลิกบุหรี่จริง 1–2 สัปดาห์
• ใช้ต่อเนื่องนานประมาณ 7–12 สัปดาห์
• ไม่ควรใช้เกิน 300 มก./วัน

ข้อควรระวัง / ห้ามใช้

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย:

·        ปากแห้ง

·        นอนไม่หลับ (แนะนำให้ทานยามื้อเย็นก่อน 16.00 น.)

·        วิตกกังวล หงุดหงิด

·        เวียนหัว ปวดหัว

·        อาการชัก (พบได้น้อย: <0.4% หากใช้ขนาดไม่เกิน 300 มก./วัน)

หมายเหตุสำคัญ:

• ถ้าพลาดลืมกินยา ห้ามเพิ่มขนาดยาในครั้งถัดไป
• ควรรับประทานยา ก่อนเย็น เพราะอาจรบกวนการนอนหลับ
• การใช้ยา ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้ให้การรักษา

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– Fiore MC, et al. Treating Tobacco Use and Dependence: 2008 Update. Clinical Practice Guideline. U.S. Department of Health and Human Services.
– งานวิจัยใน New England Journal of Medicine และ JAMA รายงานว่า
Bupropion เพิ่มอัตราการเลิกบุหรี่สำเร็จได้ 15–20% เมื่อใช้ร่วมกับการให้คำปรึกษา (counseling)
– Jorenby DE, et al. “A controlled trial of sustained-release bupropion, a nicotine patch, or both for smoking cessation.” NEJM, 1999.
– Lexicomp Drug Monographs
– MedlinePlus – Bupropion (Zyban)
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM