Gemfibrozil (​เจ็มไฟโบรซิล) ยาลดไขมันในเลือด ข้อบ่อใช้ และข้อควรระวัง

Gemfibrozil (​เจ็มไฟโบรซิล) เป็นยาลดไขมันอีกตัวหนึ่งที่โรงพยาบาลนิยมจ่ายให้คนไข้ ซึ่งคนไข้กลุ่มที่มีไขมันในเลือดสูง และราคาของยาก็ไม่ค่อยสูงเท่าไหร่ ถ้าเทียบกับยาตัวอื่น โดย Gemfibrozil จะทำให้หน้าที่ลดระดับไขมันในเลือด โดยเฉพาะไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) และช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ในร่างกาย ​

กลไกการออกฤทธิ์ของยา Gemfibrozil

Gemfibrozil เป็นยาในกลุ่ม Fibrate ซึ่งออกฤทธิ์ลดระดับไขมันในเลือด โดยเฉพาะ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) และช่วยเพิ่มระดับ HDL (ไขมันดี) ผ่านกลไกที่เกี่ยวข้องกับตัวรับในระดับเซลล์ ดังนี้:

1. กระตุ้นตัวรับ PPAR-α (Peroxisome Proliferator-Activated Receptor Alpha)

·        Gemfibrozil จับกับ PPAR-α ซึ่งเป็นตัวรับนิวเคลียร์ในตับ

·        การจับนี้ทำให้เกิดการกระตุ้นการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับ:

o   การย่อยสลายกรดไขมัน

o   การเพิ่มการทำงานของเอนไซม์ Lipoprotein lipase (LPL)

2. เพิ่มการสลายไตรกลีเซอไรด์

·        LPL ทำหน้าที่ย่อยไตรกลีเซอไรด์ใน VLDL (Very Low Density Lipoprotein) ให้กลายเป็น LDL และ HDL

·        ผลลัพธ์คือ ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือด ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. เพิ่มระดับ HDL (ไขมันดี)

·        Gemfibrozil ยัง เพิ่มการผลิต Apolipoprotein A-I และ A-II ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของ HDL

·        ทำให้ระดับ HDL เพิ่มขึ้น และช่วยป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด

        โดยรุปโดยย่อ:

ข้อบ่งใช้:

• ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในผู้ที่มีภาวะไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง​
• เพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ในผู้ที่มีระดับ HDL ต่ำ​
• ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ ​

วิธีการใช้ยา:

 รับประทานเจ็มไฟโบรซิลขนาด 600 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง โดยควรรับประทานก่อนอาหารเช้าและเย็นประมาณ 30 นาที ​

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น:

• ปวดศีรษะ วิงเวียน​
• ปวดท้อง ท้องเสีย หรือท้องผูก​
• ปวดกล้ามเนื้อหรือข้อ​
• เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี ​

ข้อควรระวัง:

• หลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกับยากลุ่มสแตติน เนื่องจากอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (Rhabdomyolysis) ​
• ควรตรวจสอบการทำงานของตับและระดับไขมันในเลือดเป็นระยะตามคำแนะนำของแพทย์​
• หลีกเลี่ยงการใช้ในผู้ที่มีโรคตับหรือไตรุนแรง และผู้ที่มีประวัตินิ่วในถุงน้ำดี ​
•  

การใช้เจ็มไฟโบรซิลควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ และปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด เพื่อประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการรักษา​

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– Drugs.com – Gemfibrozil Oral https://www.drugs.com/gemfibrozil.html ข้อมูลครอบคลุมเรื่องการใช้, ขนาดยา, ผลข้างเคียง, และคำเตือนในการใช้ยา
– HelloKhunmor.com – เจ็มไฟโบรซิล (Gemfibrozil) https://hellokhunmor.com/ยาและอาหารเสริม/เจ็มไฟโบรซิล-gemfibrozil เว็บไซต์สุขภาพภาษาไทยที่เรียบเรียงข้อมูลจากแหล่งทางการแพทย์ต่างประเทศ
– MedlinePlus – Gemfibrozil https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a686002.html เว็บไซต์ทางการของ U.S. National Library of Medicine ให้ข้อมูลยาจากแหล่งเชื่อถือได้
– NCBI Bookshelf – StatPearls: Gemfibrozil https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545266/
บทความทางวิชาการเกี่ยวกับกลไกการออกฤทธิ์และการใช้ในคลินิก
– WebMD – Gemfibrozil Oral https://www.webmd.com/drugs/2/drug-11423/gemfibrozil-oral/detailsข้อมูลเรื่องปฏิกิริยาระหว่างยาและคำแนะนำจากเภสัชกร

เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM