Levetiracetam (เลเวทีราซีแทม) กลไก-ผลข้างเคียงที่ต้องระวัง

รายละเอียด เลเวทีราซีแทม (Levetiracetam) เป็นยาต้านอาการชัก (Antiepileptic Drug) ที่ใช้เพื่อควบคุมและป้องกันการเกิดอาการชักในผู้ป่วยโรคลมชัก [1] ยานี้มีประสิทธิภาพในการรักษาอาการชักหลายประเภท และมีข้อดีคือมีอันตรกิริยา (Drug Interactions) กับยาอื่นค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับยากันชักบางชนิด [2] ยา Levetiracetam มีจำหน่ายในหลายรูปแบบ ได้แก่ ยาเม็ด, ยาน้ำสำหรับรับประทาน และยาฉีด

กลไกการออกฤทธิ์ กลไกการออกฤทธิ์ที่แน่นอนของยา Levetiracetam ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดทั้งหมด แต่เชื่อว่ายาจะเข้าไปจับกับโปรตีนในสมองชื่อ Synaptic Vesicle Glycoprotein 2A (SV2A) [3] โปรตีน SV2A มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการหลั่งสารสื่อประสาทในเซลล์ประสาท [4] การที่ยา Levetiracetam เข้าไปจับกับโปรตีนนี้ จะช่วยลดการหลั่งสารสื่อประสาทที่มากเกินไปและไม่เป็นระเบียบ ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดอาการชัก ส่งผลให้อาการชักลดลงหรือหายไป [4]

ประโยชน์ ยา Levetiracetam ใช้เป็นยาเดี่ยวหรือใช้ร่วมกับยากันชักชนิดอื่นเพื่อรักษาอาการชักในผู้ป่วยโรคลมชัก โดยมีข้อบ่งใช้หลักดังนี้ [1, 5]:

• อาการชักเฉพาะที่ (Partial Onset Seizures): ใช้ได้ในผู้ใหญ่ วัยรุ่น เด็ก และทารกอายุ 1 เดือนขึ้นไป
• อาการชักแบบมัยโอโคลนิก (Myoclonic Seizures): ใช้ในผู้ใหญ่และวัยรุ่นอายุ 12 ปีขึ้นไปที่เป็นโรคลมชักแบบ Juvenile Myoclonic Epilepsy
• อาการชักแบบ Tonic-Clonic ทั่วไป (Primary Generalised Tonic-Clonic Seizures): ใช้ในผู้ใหญ่และวัยรุ่นอายุ 12 ปีขึ้นไปที่เป็นโรคลมชักแบบ Idiopathic Generalised Epilepsy
  
  

ขนาดยาและการบริหารยา ขนาดยา Levetiracetam จะถูกกำหนดโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยพิจารณาจากอายุ น้ำหนักตัว และการทำงานของไตของผู้ป่วย [1]

• โดยทั่วไปมักให้รับประทานยา วันละ 2 ครั้ง (เช้า-เย็น)
• สามารถรับประทานยาพร้อมอาหารหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้
• ควรรับประทานยาให้ตรงเวลาทุกวันเพื่อรักษาระดับยาในเลือดให้คงที่
• ห้ามหยุดยาเองโดยเด็ดขาด การหยุดยาอย่างกะทันหันอาจทำให้อาการชักกลับมาหรือมีความรุนแรงมากขึ้น [5]
  
  

ผลข้างเคียง ผลข้างเคียงที่พบบ่อยในช่วงเริ่มต้นของการใช้ยา ได้แก่ ง่วงนอน วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย หงุดหงิด และคลื่นไส้ [1] อาการเหล่านี้มักจะดีขึ้นเมื่อร่างกายปรับตัวได้

ผลข้างเคียงที่ควรแจ้งแพทย์ทันทีหากเกิดขึ้น:

• การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และพฤติกรรม: เช่น หงุดหงิดง่าย ก้าวร้าว วิตกกังวล ซึมเศร้า หรือมีความคิดอยากทำร้ายตัวเอง [2, 6]
• อาการแพ้ยา: ผื่นผิวหนังรุนแรง เช่น ผื่นแดงพุพอง, ตุ่มน้ำ, หรือผิวหนังลอก (Stevens-Johnson syndrome)
• สัญญาณของการติดเชื้อ: เช่น มีไข้ หนาวสั่น เจ็บคอเรื้อรัง
• ความผิดปกติของระบบเลือด: เช่น มีรอยช้ำหรือเลือดออกง่ายกว่าปกติ [5]
• ปัญหาการเดินและการทรงตัว: เช่น การเคลื่อนไหวไม่ประสานกัน หรือเดินเซ
  
  

ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติม

• ห้ามหยุดยาเอง: การหยุดยาโดยทันทีอาจกระตุ้นให้เกิดอาการชักแบบรุนแรงและต่อเนื่องได้ [1, 5] หากต้องการหยุดยาหรือปรับขนาดยา ต้องปรึกษาแพทย์
• แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาอื่น ๆ ที่ใช้: ถึงแม้จะมีอันตรกิริยากับยาน้อย แต่ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้ รวมถึงวิตามินและอาหารเสริม
• สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร: ควรปรึกษาแพทย์ถึงความเสี่ยงและประโยชน์ของการใช้ยา
• การขับขี่ยานพาหนะ: ยานี้อาจทำให้เกิดอาการง่วงนอน เวียนศีรษะ และอ่อนเพลียในช่วงแรกของการใช้ ควรหลีกเลี่ยงการขับขี่หรือทำงานกับเครื่องจักรที่ต้องใช้ความระมัดระวัง จนกว่าจะแน่ใจว่ายาไม่ส่งผลกระทบต่อร่างกาย [1]
  
  

ยี่ห้อยาที่มีส่วนประกอบในไทย ยาชื่อสามัญ Levetiracetam มีวางจำหน่ายในประเทศไทยภายใต้ชื่อการค้าและชื่อสามัญหลากหลายยี่ห้อ เช่น:

• KEPPRA (บริษัท แกล็กโซสมิทไคล์น (ประเทศไทย) จำกัด) [7]
• Levetiracetam Sandoz (บริษัท แซนดอส (ประเทศไทย) จำกัด) [8]
• Kelep (บริษัท โปลิฟาร์ม จำกัด) [9]
• Levetiracetam GPO (องค์การเภสัชกรรม)
  
  

แหล่งซื้อยา (ระบุว่าต้องมีใบสั่งแพทย์) ยา Levetiracetam เป็นยาควบคุมที่ต้องได้รับใบสั่งจากแพทย์ [1] สามารถซื้อได้จาก:

• ห้องจ่ายยาในโรงพยาบาลและคลินิก
• ร้านขายยาที่มีเภสัชกรประจำ โดยต้องมีใบสั่งยาจากแพทย์เท่านั้น
  
  

คำเตือน: ห้ามซื้อยาจากช่องทางออนไลน์หรือแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือโดยไม่มีใบสั่งแพทย์ เพราะอาจได้รับยาปลอมหรือยาที่ไม่ได้มาตรฐานซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ [10]

ข้อมูลอ้างอิง (References)

1. หาหมอ.com. (n.d.). ลีวีไทราซีแทม Levetiracetam. Retrieved from https://haamor.com/%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%97%E0%B8%A1
2. HDmall. (2025, February 3). Levetiracetam (ลีวีไทราซีแทม). Retrieved from https://hdmall.co.th/blog/c/levetiracetam/
3. Lynch BA, et al. (2004). The synaptic vesicle protein SV2A is the binding site for the anticonvulsant drug levetiracetam. Proc Natl Acad Sci U S A. 101(26): 9831-9836.
4. Lyseng-Williamson KA. (2011). Levetiracetam: A Review of its Use in Epilepsy. Drugs. 71(4): 489-511.
5. NHS. (2024, May 14). Levetiracetam: a medicine to treat epilepsy. Retrieved from https://www.nhs.uk/medicines/levetiracetam/
6. GOV.UK. (2023, December 14). Levetiracetam: risk of psychiatric disorders. Retrieved from https://www.gov.uk/drug-safety-update/levetiracetam-new-warning-of-psychiatric-disorders
7. สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.). (n.d.). รายละเอียดข้อมูลยา/ผลิตภัณฑ์สมุนไพร. Retrieved from https://ndi.fda.moph.go.th/drug_detail/index/?rctype=1C&rcno=5200073®ister=MUMgNzMvNTIoTik=
8. สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.). (n.d.). รายละเอียดข้อมูลยา/ผลิตภัณฑ์สมุนไพร. Retrieved from https://ndi.fda.moph.go.th/drug_detail/index/?rctype=1C&rcno=6200003®ister=MUMgMy82MihORyk=
9. บัญชีนวัตกรรมไทย. (2564, มกราคม). ด้านการแพทย์: ยา. Retrieved from https://innovation.bb.go.th/PDF/03010206-16835.pdf
10. Healthline. (n.d.). Levetiracetam (Keppra) – How It Works. Retrieved from https://www.healthline.com/health/drugs/levetiracetam-keppra
    

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com