Nortriptyline (นอร์ทริปไทลีน)  ข้อบ่งใช้ และข้อความระวัง

Nortriptyline  ยารักษาโรคซึมเศร้า (Depression)  ซึ่งโรคซึมเศร้านั้น เป็นภาวะทางจิตเวชที่ส่งผลต่ออารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมของผู้ป่วย อาการที่พบได้บ่อย ได้แก่ ความรู้สึกเศร้า หดหู่ หมดกำลังใจ สูญเสียความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ และอาจมีปัญหาด้านการนอนหลับหรือความอยากอาหารผิดปกติ โรคนี้สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก และหากไม่ได้รับการรักษา อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น ความคิดฆ่าตัวตาย

การรักษาโรคซึมเศร้าสามารถทำได้หลายวิธี รวมถึงการใช้ยา การทำจิตบำบัด และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ยาต้านซึมเศร้า เช่น Nortriptyline เป็นทางเลือกหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการช่วยปรับสมดุลของสารเคมีในสมอง ซึ่งช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้าและทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ
Nortriptyline (นอร์ทริปไทลีน) เป็นหนึ่งในยากลุ่ม Tricyclic Antidepressants (TCA) ที่มีการใช้อย่างแพร่หลายมานานหลาย  ไม่เพียงแต่ใช้ในการรักษาภาวะซึมเศร้า แต่ยังได้รับการประยุกต์ใช้ในหลายกรณี ทั้งในการจัดการอาการปวดเรื้อรัง วิตกกังวล และปัญหาการนอนหลับในบางราย

        กลไกการออกฤทธิ์ของยา Nortriptyline (นอร์ทริปไทลีน)

Nortriptyline ออกฤทธิ์โดย ยับยั้งการดูดกลับ (reuptake) ของสารสื่อประสาทหลัก ได้แก่ norepinephrine และในระดับหนึ่งคือ serotonin ภายในระบบประสาทส่วนกลาง ส่งผลให้สารเหล่านี้ยังคงอยู่ในช่องว่างไซแนปส์ (synaptic cleft) นานขึ้น ทำให้การส่งสัญญาณประสาทที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และความรู้สึกดีขึ้น

นอกจากนี้ Nortriptyline ยังมีฤทธิ์ต้านตัวรับบางชนิด เช่น

• Muscarinic receptors → ทำให้เกิดผลข้างเคียงแบบ anticholinergic (เช่น ปากแห้ง ท้องผูก)
• Histamine H1 receptors → ทำให้ง่วงซึม
• Alpha-1 adrenergic receptors → อาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะเมื่อลุกขึ้นยืนเร็ว (orthostatic hypotension)
  

ปริมาณการใช้ยา Nortriptyline

Nortriptyline มีปริมาณการใช้ยาแตกต่างกันตามอายุและอาการของผู้ป่วยแต่ละราย โดยมีตัวอย่างปริมาณการใช้ยาและรายละเอียด ดังนี้

โรคซึมเศร้า

• ผู้ใหญ่ รับประทานวันละ 75-100 มิลลิกรัม โดยแบ่งเป็น 3-4 ครั้ง หากมีอาการรุนแรง อาจเพิ่มปริมาณยาได้แต่ไม่เกินวันละ 150 มิลลิกรัม
• ผู้สูงอายุและเด็กวัยรุ่น รับประทานวันละ 30-50 มิลลิกรัม โดยแบ่งเป็น 3-4 ครั้ง

ปัสสาวะรดที่นอนหรือฉี่ราด รับประทานวันละครั้งก่อนเข้านอน โดยใช้ยาติดต่อกันได้ไม่เกิน 3 เดือน

• เด็กอายุ 6-7 ปี หรือมีน้ำหนักตัว 20-25 กิิโลกรัม รับประทานยาปริมาณ 10 มิลลิกรัม
• เด็กอายุ 8-11 ปี หรือมีน้ำหนักตัว 26-35 กิิโลกรัม รับประทานยาปริมาณ 10-20 มิลลิกรัม
• เด็กอายุ 11 ปีขึ้นไป หรือมีน้ำหนักตัว 36-54 กิิโลกรัม รับประทานยาปริมาณ 25 มิลลิกรัม

ข้อบ่งใช้ที่พบบ่อย

1. โรคซึมเศร้า (Major Depressive Disorder)
   เป็นข้อบ่งใช้หลักดั้งเดิม ช่วยลดอาการเศร้า เบื่ออาหาร และไร้แรงจูงใจ
2. ภาวะปวดประสาท (Neuropathic Pain)
   เช่น postherpetic neuralgia และ diabetic neuropathy ซึ่งไม่ตอบสนองดีต่อยาบรรเทาอาการปวดทั่วไป
3. ไมเกรน และการนอนไม่หลับ (off-label use)
   ใช้ในบางกรณีเพื่อป้องกันไมเกรน หรือช่วยให้นอนหลับดีขึ้น

ผลข้างเคียงที่ควรระวัง

            แม้ว่า Nortriptyline จะเป็นยารุ่นเก่าที่ถูกแทนที่ด้วย antidepressants รุ่นใหม่ในหลายกรณี แต่ด้วยประสิทธิภาพที่ดีในด้านการรักษาอาการปวดประสาทและต้นทุนที่ต่ำ จึงยังคงมีบทบาทในเวชปฏิบัติอยู่มาก การใช้อย่างเข้าใจกลไกและผลข้างเคียงสามารถช่วยให้ผู้ป่วยได้รับประโยชน์สูงสุดจากยานี้
            ดังนั้นการใช้ยา Nortriptyline ต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด การซื้อยากินเอง จะมีผลเสียกับสุขภาพมากขึ้น

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– pobpad.com
– hdmall.co.th
– haamor.com
– pertento.fda.moph.go.th
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM