ยา ไซลิมาริน (Silymarin): ยาบำรุงและปกป้องตับ ประโยชน์และข้อบ่งใช้ยา

ตามคำขอของคุณเกี่ยวกับข้อมูลยา Silymarin ผมจะจัดทำบทความตามรูปแบบที่คุณได้กำหนดไว้ (บทความขอข้อมูลยา) โดยเน้นที่ข้อบ่งใช้และข้อควรระวังสำคัญ พร้อมใส่รูปประกอบและแหล่งข้อมูลอ้างอิงเป็นลำดับตัวเลขครับ

ไซลิมาริน (Silymarin): ยาบำรุงและปกป้องตับ

รายละเอียด

ไซลิมาริน (Silymarin) คือสารสกัดธรรมชาติกลุ่ม ฟลาโวนอลลิกแนน (Flavonolignan Complex) ที่ได้จากเมล็ดของพืช Milk Thistle (ชื่อวิทยาศาสตร์: Silybum marianum) สารประกอบหลักที่ออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคือ ไซลิบิน (Silybin) โดย Silymarin มักถูกใช้เป็นยาหรืออาหารเสริมเพื่อบำรุงและปกป้องตับในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของตับ

กลไกการออกฤทธิ์

Silymarin ออกฤทธิ์ปกป้องและฟื้นฟูเซลล์ตับ (Hepatoprotective) ผ่านกลไกหลายด้าน:

1. ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูง (Antioxidant): Silymarin เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ทรงพลัง ช่วยลดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชัน (Oxidative Stress) และลดการทำลายเซลล์ตับจากอนุมูลอิสระ
2. เพิ่มการสร้างกลูตาไธโอน (Glutathione Enhancement): ช่วยเพิ่มระดับสาร Glutathione ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระหลักที่ตับผลิตขึ้น เพื่อใช้ในการกำจัดสารพิษ
3. คงสภาพเยื่อหุ้มเซลล์ตับ (Cell Membrane Stabilization): ช่วยเพิ่มเสถียรภาพและความแข็งแรงของเยื่อหุ้มเซลล์ตับ ทำให้สารพิษเข้าสู่เซลล์ได้ยากขึ้น
4. ฤทธิ์ต้านการอักเสบ (Anti-inflammatory): ลดกระบวนการอักเสบในตับ ซึ่งช่วยบรรเทาอาการของโรคตับอักเสบ
5. กระตุ้นการสร้างเซลล์ตับใหม่ (Liver Regeneration): กระตุ้นการสังเคราะห์โปรตีนในเซลล์ตับ ซึ่งนำไปสู่การฟื้นฟูและซ่อมแซมเซลล์ตับที่ถูกทำลาย
   
   

ประโยชน์ (ข้อบ่งใช้)

Silymarin ถูกนำมาใช้ในการรักษาแบบประคับประคอง (Supportive Treatment) สำหรับโรคตับและความผิดปกติของตับต่าง ๆ:

• โรคตับอักเสบเฉียบพลันและเรื้อรัง (Acute and Chronic Hepatitis)
• โรคตับแข็ง (Liver Cirrhosis)
• โรคไขมันสะสมในตับ (Fatty Liver Disease หรือ NAFLD/NASH)
• ภาวะตับอักเสบที่เกิดจากแอลกอฮอล์ ยา หรือสารพิษ (เช่น จากการดื่มแอลกอฮอล์ ยาบางชนิด หรือการได้รับสารพิษจากเห็ดรา)
  
  

ขนาดยาและการบริหารยา

ขนาดยาที่ใช้แตกต่างกันไปตามข้อบ่งใช้และความรุนแรงของโรค ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้

• ขนาดยามาตรฐานสำหรับผู้ใหญ่: โดยทั่วไปอยู่ที่ประมาณ $140 – 600$ มิลลิกรัมต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน $2-3$ ครั้ง/วัน
• โรคตับแข็งหรือตับอักเสบเรื้อรัง: อาจใช้ขนาด $140$ มิลลิกรัม วันละ $3$ ครั้ง
• วิธีการรับประทาน: ควรรับประทานยา พร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันที เพื่อเพิ่มการดูดซึมยา
  
  

ผลข้างเคียง

Silymarin มักเป็นยาที่ทนต่อร่างกายได้ดี (Well-tolerated) ผลข้างเคียงที่พบส่วนใหญ่ไม่รุนแรง:

• ระบบทางเดินอาหาร: คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องอืด, ท้องเสีย (มักเกิดในขนาดที่สูง), ปวดท้อง/ปวดมวนท้อง
• อื่น ๆ: ปวดศีรษะ, เวียนศีรษะ, อาการแพ้ทางผิวหนังเล็กน้อย (ผื่น, คัน)
  
  

ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติม

ยี่ห้อยาที่มีส่วนประกอบในไทย

ผลิตภัณฑ์ Silymarin มีจำหน่ายในประเทศไทยหลากหลายยี่ห้อ ทั้งในรูปแบบยา (ขึ้นทะเบียนเป็นยาแผนปัจจุบัน) และผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร โดยมักมีความแรง $70$ มิลลิกรัม หรือ $140$ มิลลิกรัมต่อเม็ด (อ้างอิงจาก Silymarin) หรืออาจมีส่วนผสมอื่น ๆ เช่น วิตามินบีรวม (B-Complex) หรือสารสกัดอื่น ๆ ร่วมด้วย (ชื่อยี่ห้อเฉพาะควรสอบถามจากเภสัชกรในท้องที่)

แหล่งซื้อยา

• ร้านขายยาที่มีใบอนุญาต
• โรงพยาบาล/คลินิก
  
  

แหล่งซื้อยา: ยา Silymarin ส่วนใหญ่สามารถซื้อได้โดย ไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์ (Over-The-Counter – OTC) แต่แนะนำให้ ปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ เพื่อให้มั่นใจว่ายานั้นเหมาะสมกับสภาวะตับและการใช้ยาร่วมอื่น ๆ ของคุณ

“ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงความรู้เบื้องต้น ไม่สามารถใช้ทดแทนการปรึกษาและวินิจฉัยจากแพทย์หรือเภสัชได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเมื่อใช้ยา หรือมีปัญหาสุขภาพ”

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

1. Haamor.com. ไซลิมาริน (Silymarin): ข้อมูลทั่วไป ข้อบ่งใช้ และข้อควรระวัง. [แหล่งข้อมูลสุขภาพภาษาไทยที่เชื่อถือได้]
   
2. Drug Information Center, Prince of Songkla University. ปฏิกิริยาระหว่างยาของ Silymarin กับ Warfarin. [ข้อมูลทางเภสัชวิทยาเกี่ยวกับปฏิกิริยาระหว่างยา]
   
3. Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences. กลไกการออกฤทธิ์ของซิลิมาริน. [วารสารวิชาการเกี่ยวกับกลไกการปกป้องตับ]
   
4. Medanta Hospital. Silymarin: Safe Dosage, Warnings And Drug Interactions. [ข้อมูลการใช้ยาและปฏิกิริยาระหว่างยา]

เรียบเรียงโดย (Compiled by)  : www.chulalakpharmacy.com