ยารักษาสิวที่ได้ผล คือยาที่ออกฤทธิ์ครอบคลุมกลไกการเกิดสิวทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ การลดการอุดตัน, การฆ่าเชื้อแบคทีเรีย $P$. $acnes$, การลดการอักเสบ และการลดการผลิตน้ำมัน โดยยารักษาหลักที่แพทย์ผิวหนังแนะนำคือกลุ่ม อนุพันธ์วิตามินเอ (Retinoids) และ เบนโซอิลเปอร์ออกไซด์ (Benzoyl Peroxide) ซึ่งมักใช้ร่วมกันเพื่อให้เกิดผลลัพธ์สูงสุดและป้องกันการดื้อยา
รายละเอียด: การจัดกลุ่มยาตามความรุนแรงของสิว
การเลือกใช้ยาที่ได้ผลต้องพิจารณาตามความรุนแรงของสิว ซึ่งแบ่งเป็น 3 ระดับ:
1. ยาทาภายนอก (Topical Medications): สำหรับสิวเล็กน้อยถึงปานกลาง
ยาทาเป็นทางเลือกแรกในการรักษาสิว โดยควรใช้ยาสูตรผสม (Combination therapy) เพื่อให้ครอบคลุมการออกฤทธิ์:
| ประเภทสิว | เป้าหมายการรักษาหลัก | ยาที่ได้ผล (ตัวยาสำคัญ) |
|---|---|---|
| สิวอุดตัน (สิวหัวขาว, สิวหัวดำ) | ลดการอุดตันของรูขุมขน | อนุพันธ์วิตามินเอ (Retinoids) เช่น Tretinoin, Adapalene (Differin), Tazarotene, กรดซาลิไซลิก (Salicylic Acid) |
| สิวอักเสบเล็กน้อยถึงปานกลาง | ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและลดการอักเสบ | เบนโซอิลเปอร์ออกไซด์ (Benzoyl Peroxide – BP) ความเข้มข้น $2.5\%-10\%$ |
| สิวอักเสบปานกลาง | ฆ่าเชื้อร่วมกับการลดอักเสบ | ยาปฏิชีวนะชนิดทา (เช่น Clindamycin, Erythromycin) ควรใช้ร่วมกับ BP เสมอ เพื่อลดการดื้อยา [1] |
2. ยารับประทาน (Oral Medications): สำหรับสิวปานกลางถึงรุนแรง
แพทย์จะพิจารณายากลุ่มนี้เมื่อสิวไม่ตอบสนองต่อยาทา หรือเป็นสิวอักเสบขนาดใหญ่ (Nodules, Cysts):
| ยารับประทาน | กลไกการออกฤทธิ์หลัก | ข้อบ่งใช้/ข้อควรระวังสำคัญ |
|---|---|---|
| ยาปฏิชีวนะชนิดกิน | ฆ่าเชื้อ $P$. $acnes$ และลดการอักเสบ | Doxycycline, Minocycline, Tetracycline มักใช้ไม่เกิน 3-4 เดือน ต้องใช้ร่วมกับยาทา BP เพื่อป้องกันการดื้อยา [2] |
| Isotretinoin (อนุพันธ์วิตามินเอชนิดกิน) | ลดการผลิตน้ำมัน (Sebum) อย่างรุนแรงและถาวร, ลดการอุดตัน | ใช้รักษาสิวรุนแรงมาก หรือดื้อต่อการรักษาอื่น ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างเคร่งครัด เนื่องจากมีผลข้างเคียงสูง (โดยเฉพาะผลต่อตับและหญิงตั้งครรภ์) |
| ยาคุมกำเนิด (ในผู้หญิง) | ปรับสมดุลฮอร์โมนแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย) | ใช้ได้ผลในสิวที่เกิดจากฮอร์โมน (มักขึ้นบริเวณคางและกราม) [3] |
กลไกการออกฤทธิ์ผ่านพฤติกรรม: การใช้ยาให้ได้ผลจริง
การรักษาสิวจะได้ผลดีที่สุดเมื่อผู้ป่วยปรับพฤติกรรมควบคู่ไปกับการใช้ยา:
- ความสม่ำเสมอ: ต้องทายาและรับประทานยาอย่างต่อเนื่องตามแพทย์สั่ง เป็นเวลาหลายสัปดาห์ถึงหลายเดือน ก่อนจะเห็นผลเต็มที่ (มักใช้เวลา 4-12 สัปดาห์)
- ป้องกันการดื้อยา: หากต้องใช้ยาปฏิชีวนะ (ทั้งทาและกิน) ต้องใช้ควบคู่กับ Benzoyl Peroxide เสมอ เพื่อทำลายเชื้อ $P$. $acnes$ และป้องกันเชื้อดื้อยา
- การป้องกันแสงแดด: ยาในกลุ่มอนุพันธ์วิตามินเอ (ทั้งทาและกิน) ทำให้ผิวไวต่อแสงแดดมาก ควรทาครีมกันแดดที่มี SPF $30+$ และเป็นสูตร Non-comedogenic ทุกวัน
5 ขั้นตอนง่าย ๆ ที่สามารถทำได้ทันทีเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา
- ใช้ Benzoyl Peroxide ล้างหน้า/ทาทิ้งไว้ก่อนล้างหน้า (Short Contact Therapy): ช่วยลดแบคทีเรียและลดโอกาสแพ้ หากผิวบอบบาง
- ทาอนุพันธ์วิตามินเอ (Retinoids) ก่อนนอน: ทาบาง ๆ ทั่วใบหน้า (ไม่ใช่แค่บริเวณสิว) เพื่อป้องกันการเกิดสิวใหม่และสลายสิวอุดตัน
- ใช้มอยส์เจอไรเซอร์สูตร Non-comedogenic: เติมความชุ่มชื้นให้ผิว ลดการระคายเคืองและอาการหน้าแห้งจากยาทา
- หลีกเลี่ยงการแกะบีบสิว: การแกะบีบทำให้สิวอักเสบรุนแรงขึ้น เพิ่มโอกาสเกิดรอยแดง รอยดำ และแผลเป็นหลุม
- รักษาความสะอาดของสิ่งของที่สัมผัสใบหน้า: หมั่นเปลี่ยนปลอกหมอนบ่อย ๆ และเช็ดทำความสะอาดโทรศัพท์มือถือ
อาหารเสริมที่ช่วยบำรุง ดูแล หรือป้องกัน
- Zinc (สังกะสี): มีบทบาทในการควบคุมการทำงานของต่อมไขมันและการอักเสบ พบว่าการเสริม Zinc อาจช่วยลดความรุนแรงของสิวได้ โดยเฉพาะสิวอักเสบ [3]
- Fish Oil (โอเมก้า 3): มีฤทธิ์ต้านการอักเสบอ่อน ๆ ซึ่งอาจช่วยลดอาการบวมแดงของสิวอักเสบ
- Probiotics: ช่วยปรับสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ (Gut-Skin Axis) ซึ่งอาจส่งผลดีต่อสุขภาพผิวและลดการเกิดสิว
ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติม
- ปรึกษาแพทย์: การใช้ยา Isotretinoin หรือยาปฏิชีวนะชนิดกิน ต้องได้รับคำแนะนำและการติดตามผลจากแพทย์ผิวหนังเท่านั้น
- หลีกเลี่ยงสเตียรอยด์: ไม่ควรใช้ยาแต้มสิวที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์โดยไม่จำเป็น เพราะอาจทำให้สิวเห่อรุนแรงขึ้นเมื่อหยุดใช้ และมีผลข้างเคียงต่อผิวในระยะยาว
“ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงความรู้เบื้องต้น ไม่สามารถใช้ทดแทนการปรึกษาและวินิจฉัยจากแพทย์หรือเภสัชได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเมื่อใช้ยา หรือมีปัญหาสุขภาพ”
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
- American Academy of Dermatology (AAD). Acne: Diagnosis and treatment. [ข้อมูลยารักษาสิวชนิดทาและยากินที่ได้ผล]
- คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี. หมอรามาฯ บอกให้ “ยารักษาสิว ใช้อย่างไรให้ดี”. [ข้อมูลยาทาและยากินรักษาสิว]
- HDmall.co.th. รักษาสิวแบบไหนดี? เทียบให้ชัด ยาทา ยากิน ทรีตเมนต์ หรือเลเซอร์. [ข้อมูลยารักษาสิวและยาคุมกำเนิด]
เรียบเรียงโดย (Compiled by) : www.chulalakpharmacy.com











