โรคเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk)

แม้ว่าจะผ่านพ้นวันเกิดเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงเป็นครั้งแรกในไทยเมื่อวันศุกร์ที่ 28 มีนาคม 2568 มาได้สักระยะแล้ว แต่อาการแพนิคหรือตื่นตระหนกยังคงติดค้างอยู่ในใจของผู้ประสบเหตุทั่วกรุงเทพฯ ซึ่งเป็นปฏิกิริยาปกติของมนุษย์ต่อเหตุการณ์สะเทือนขวัญ

โรคสมองเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) หรือ PEDS คือ อาการเวียนหัว โคลงเคลง คล้ายเมาเรือหลังแผ่นดินไหว เกิดจากระบบทรงตัวในหูชั้นใน (vestibular system) เสียสมดุล ทำให้สมองปรับความรู้สึกให้กลับมาเป็นปกติลำบาก จึงรู้สึกเหมือนพื้นยังโยกแม้แผ่นดินไหวจะหยุดลง ชาวญี่ปุ่นเรียกอาการนี้ว่า “จิชิน-โยอิ” แปลว่า “เมาแผ่นดินไหว” ซึ่งแต่ละคนมีอาการวิงเวียนหลังแผ่นดินไหวแตกต่างกันไป หลายคนอาการหายภายในไม่กี่นาทีหรือชั่วโมง บางคนอาจใช้เวลาเป็นสัปดาห์หรือเดือน

1.โรคเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) กลุ่มอาการวิงเวียนหลังแผ่นดินไหว หรือ Post-Earthquake Dizziness Syndrome หรือ PEDS) ผู้คนมักอธิบายว่ารู้สึกเหมือนยังคงเคลื่อนไหวอยู่ คล้ายกับความโคลงเคลงที่รู้สึกหลังจากลงจากเรือ ซึ่งบางครั้งเรียกว่า “อาการป่วยจากแผ่นดินไหว” หรือ “จิชิน-โยอิ” (แปลตรงตัวว่า “เมาแผ่นดินไหว” ในภาษาญี่ปุ่น) การศึกษาชี้ว่าอาการนี้อาจเกิดจากการรบกวนในระบบการทรงตัว (vestibular system) ซึ่งเป็นส่วนของหูชั้นในที่ควบคุมความสมดุล การเคลื่อนไหวที่ไม่คาดคิดจากแผ่นดินไหวสามารถทำให้ระบบนี้เสียสมดุล ส่งผลให้สมองพยายามปรับความรู้สึกให้กลับมาปกติอย่างยากลำบาก บางคนอาจมีอาการคลื่นไส้ เวียนศีรษะ หรือรู้สึกไม่สบายตัวร่วมด้วย และอาการนี้อาจรุนแรงขึ้นในคนที่ไวต่อการเมารถอยู่แล้ว หรือในคนที่อยู่ในอาคารสูงระหว่างเกิดแผ่นดินไหว ซึ่งการสั่นไหวจะรู้สึกชัดเจนกว่า

2. อาการ “แผ่นดินไหวทิพย์“ หรือ “earthquake illusion” ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ทางจิตใจที่รู้สึกเหมือนมีแรงสั่นสะเทือนทั้งที่มันไม่ได้เกิดขึ้นจริง อาจเป็นเพราะความตื่นตัวที่สูงขึ้นหรือความทรงจำจากเหตุการณ์อาการทางจิตสั่นไหว แผ่นดินไหวสามารถกระตุ้นการตอบสนองต่อความเครียดเฉียบพลัน เช่น ความวิตกกังวล ความกลัว แพนิก  บางคนนำไปสู่โรคเครียดหลังเหตุสะเทือนใจ (PTSD) ซึ่งมีอาการเช่น การย้อนนึกถึงเหตุการณ์ ความตื่นตัวเกินเหตุ หรือการนอนหลับยาก กลัวการอยู่ในตึก หรือ ขึ้นรถไฟฟ้าไปเลย

สรุป : อย่างไรก็ตาม โรคเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) ยังไม่มีวิธีรักษาเฉพาะสำหรับอาการหลังแผ่นดินไหว แต่สามารถใช้วิธีจากอาการเมารถและการจัดการความเครียดได้ การมองไปที่จุดไกล ๆ (เช่น เส้นขอบฟ้า) การนอนลง หรือการจิบน้ำอาจช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนในระยะสั้นได้ สำหรับผลกระทบทางจิตใจ การพูดคุยเกี่ยวกับประสบการณ์กับผู้อื่น หรือหลีกเลี่ยงการดูสื่อเกี่ยวกับเหตุการณ์ด้วยนะคะ

หากท่านมีปัญหาสุขภาพ หรือต้องการปรึกษาการใช้ผลิตภัณฑ์และการใช้ยาอย่างถูกวิธี สามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่หน้าร้านขายยาจุฬาลักษณ์เภสัชทุกสาขา หรือใช้บริการให้คำปรึกษา ช่องทางออนไลน์ได้ทุกช่องทางของเรา นะคะ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– MUSEFมหิดลเพื่อสังคม
– สำนักข่าวออนไลน์ Hfocus
– ไทยรัฐ
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM