ยา Metformin (เมทฟอร์มิน) ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

Metformin (เมทฟอร์มิน) คือยาที่ใช้ในการรักษาโรคเบาหวาน มีคุณสมบัติในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด โดยส่วนใหญ่แล้วจะใช้กับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งมีภาวะดื้ออินซูลิน โดยส่วนใหญ่จะใช้ร่วมกับอินซูลิน และการรักษาด้วยยาอื่น ๆ โดยยาเมทฟอร์มินจะเข้าไปลดกระบวนการสร้างน้ำตาลจากตับ ลดการดูดซึมกลูโคสภายในลำไส้ และกระตุ้นความไวต่ออินซูลินในร่างกายโดยทำให้มีการนำกลูโคสกลับเข้าไปในเซลล์และนำกลูโคสไปใช้เพิ่มขึ้น

ข้อบ่งใช้

• รักษาโรคเบาหวานประเภท 2

การออกฤทธิ์ของยา Metformin

Metformin จะช่วยลดการผลิตน้ำตาลภายในตับ ลดการดูดซึมน้ำตาลภายในลำไส้เล็ก และทำให้ฮอร์โมนอินซูลินทำงานได้ดีขึ้น (สามารถกระตุ้นการเก็บกลับน้ำตาลเข้าไปในเซลล์ได้มากขึ้น) เป็นผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง เนื่องจาก Metformin ไม่ได้กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนอินซูลินโดยตรง หากใช้ไม่ถูกต้องอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงคือ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)

Metformin มี 2 รูปแบบการปลดปล่อย ได้แก่

• รูปแบบออกฤทธิ์ทันที (Immediate release) ความแรงที่มีจำหน่าย คือ 500, 850 และ 1000 มิลลิกรัม
• รูปแบบออกฤทธิ์นาน (Extended release) ความแรงที่มีจำหน่าย คือ 750 มก. และ 1000 มก. (ในประเทศไทยไม่มียารูปแบบออกฤทธิ์นาน 500 มก.)

วิธีใช้ยา Metformin และปริมาณที่เหมาะสม

ขนาดยา Metformin สำหรับรักษาเบาหวานชนิดที่ 2 โดยแพทย์จะเริ่มใช้ยา Metformin ในผู้ที่ไม่สามารถคุมระดับน้ำตาลในเลือดจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารหรือการออกกำลังกาย ดังนี้

รูปแบบออกฤทธิ์ทันที ทานยาหลังอาหาร

• ขนาดยาเริ่มต้น : รับประทาน 500 มก. วันละ 1-2 ครั้ง หรือ 850 มก. วันละ 1 ครั้ง ปรับเพิ่มขนาดยาอย่างช้าเพื่อป้องกันอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบทางเดินอาหาร
• ขนาดยาทั่วไปสำหรับการรับประทานอย่างต่อเนื่อง : 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง หรือ 850 มก. วันละ 2 ครั้ง (สำหรับขนาดยามากกว่า 2 กรัมต่อวัน อาจแบ่งรับประทานวันละ 3 มื้อ)
• ขนาดยาสูงสุด : 2,550 มก. ต่อวัน ในคนที่มีการทำงานของไตปกติ

รูปแบบออกฤทธิ์นาน ทานยาหลังอาหาร ห้ามบดหรือเคี้ยวเม็ดยา

• ขนาดยาเริ่มต้น : รับประทาน 500 มก. – 1 กรัม วันละ 1 ครั้ง ปรับเพิ่มขนาดยาอย่างช้าเพื่อป้องกันอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบทางเดินอาหาร
• ขนาดยาสูงสุด : 2,000 มก. ต่อวัน ในคนที่มีการทำงานของไตปกติ หากการทานวันละ 1 ครั้ง ไม่สามารถคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ตามเป้าหมาย อาจแบ่งรับประทานวันละ 2 มื้อ

ข้อควรระวังในการใช้ยา Metformin

1.ผู้ที่ห้ามใช้ Metformin

• ผู้ที่ควบคุมเบาหวานไม่ได้ มีน้ำตาลในเลือดสูงมาก
• ผู้ที่มีภาวะเลือดเป็นกรด เช่น เลือดเป็นกรดจากกรดแลคติก หรือ เลือดเป็นกรดจากคีโตน
• ผู้ที่เคยแพ้ยา Metformin หรือส่วนประกอบของยา
• ผู้ที่ไตทำงานผิดปกติอย่างรุนแรง หรือไตวายระยะที่ 4 ขึ้นไป รวมถึงผู้ที่มีค่าตับผิดปกติ

2.ผู้ที่ควรระวังการใช้ Metformin

• เป็นผู้ที่ติดสุราหรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมาก
• ผู้ที่เคยรักษาภาวะหัวใจวายหรือมีภาวะหัวใจล้มเหลว
• ผู้ป่วยที่มีอาการบาดเจ็บหรือได้รับการผ่าตัด
• ระมัดระวังการใช้ยานี้ในผู้สูงอายุ
• ผู้ที่ใช้ยาสมุนไพรหรืออาหารเสริม ที่อาจมีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด เช่น ถั่งเช่า
• ยาที่สามารถทำให้การทำงานของไตแย่ลงได้ เช่น ยากลุ่ม NSAIDs

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา

อาจก่อให้เกิดอาการต่อไปนี้

• ไม่อยากอาหาร 
• คลื่นไส้ 
• อาเจียน 
• ท้องเสีย 
• ปวดท้อง 
• การรับรู้รสเปลี่ยน 
• ผลข้างเคียงที่พบได้น้อย ได้แก่ 
• ตับอักเสบ
• การลดการดูดซึมของวิตามินบี 12 
• เกิดผื่นแดง 
• การรับประทานยาเกินขนาดอาจก่อให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ 
• เลือดเป็นกรดจากกรดแลคติก

การเก็บรักษา

ควรเก็บรักษายาที่อุณหภูมิ 15 ถึง 30 องศาเซลเซียส และเก็บยาให้พ้นจากแสงแดดและความชื้น

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– web pobpad
– web doctorraksa
– web hdmall

เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM