ยา Bismuth subsalicylate (บิสมัท ซับซาลิไซเลต) – ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

พฤศจิกายน 9, 2023
Chulalak

บิสมัท ซับซาลิไซเลต (Bismuth subsalicylate) คือ ยาใช้รักษาโรคระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย, อาการแสบร้อนกลางอก, อาหารไม่ย่อย, โดยเป็นยารับประทานทั้งชนิดเม็ดและยาน้ำแขวนตะกอน ตัวยาซาลิไซเลตจะช่วยยับยั้งการหลั่งสารน้ำ (เช่น กรดและเอนไซม์ต่างๆ) ในทางเดินอาหาร และลดการอักเสบของผนังกระเพาะอาหารและลำไส้ ส่วนบิสมัทจะออกฤทธิ์ต่อต้านเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินอาหาร เช่น Helicobacter pylori (H. pylori) ซึ่งพบได้บ่อยระหว่างการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ต่อต้านเชื้ออื่นๆที่มักทำให้เกิดอาการท้องเสีย เช่น E.coli, Salmonella, Shigella, Clostridium difficile, Campylobactor jejuni รวมถึงแบคทีเรียประจำถิ่นที่ อาศัยอยู่ในลำไส้ของมนุษย์อีกด้วย

ข้อบ่งใช้

รักษาอาการท้องเสีย เช่น อาการท้องเสียระหว่างการเดินทาง (โรคอาหารเป็นพิษ)
รักษาภาวะกระเพาะอาหารอักเสบและแผลในกระเพาะอาหาร
รักษาโรคติดเชื้อเอชไพโลไร (H.pylori) ในกระเพาะอาหาร
รักษาภาวะ ท้องอืด, อาหารไม่ย่อย เนื่องจากมีกรดมาก

บิสมัท ซับซาลิไซเลตมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร

กลไกการออกฤทธิ์ของยาบิสมัท ซับซาลิไซเลตคือ ตัวยาจะยับยั้งการหลั่งสารน้ำในทาง เดินอาหาร นอกจากนี้ยังยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Urease Phospholipase และกระบวน การย่อยโปรตีนของแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในกระเพาะอาหารและลำไส้ของมนุษย์ จนส่งผลให้แบคทีเรียตายลง ยาบิสมัท ซับซาลิไซเลตยังสามารถเข้ารวมกับพิษของแบคทีเรียที่ชื่อ E. coli และทำให้ฤทธิ์ของสารพิษอ่อนลง

รูปแบบยาบิสมัท ซับซาลิไซเลต

ยาเม็ดชนิดรับประทาน ขนาด 524 และ 1,048 มิลลิกรัม/เม็ด
ยาน้ำแขวนตะกอนชนิดรับประทาน ขนาด 262 มิลลิกรัม/15 มิลลิลิตร

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Bismuth Subsalicylate

ยา Bismuth Subsalicylate อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียง อาทิ บริเวณลิ้นเป็นสีดำ ท้องผูก และอุจจาระเป็นสีเข้มหรือสีดำ หากผู้ป่วยมีอาการแย่ลงหรือมีอาการเหล่านี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ

อย่างไรก็ตาม ควรไปพบแพทย์ทันทีหากมีอาการต่อไปนี้

มีอาการแพ้ยา โดยมักจะเกิดผื่น ลมพิษ มีอาการบวมที่ริมฝีปาก ลิ้น ใบหน้าและคอ หรือหายใจลำบาก
ปวดหัว เวียนหัว
อ่อนเพลีย ง่วงซึม
หูอื้อ หรือสูญเสียการได้ยิน
หิวน้ำมากผิดปกติ
เหงื่อออกมาก
กล้ามเนื้ออ่อนแรง ตัวสั่น หรือไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย
คลื่นไส้หรืออาเจียนอย่างต่อเนื่อง
ท้องร่วงติดต่อกันนานกว่า 2 วัน
อาการปวดท้องรุนแรงขึ้น

ขนาดรับประทาน

ยาบิสมัท ซับซาลิไซเลตมีขนาดรับประทานแตกต่างตามอาการของโรคและอายุผู้ป่วย ขนาดยาจึงขึ้นกับแพทย์ผู้รักษา ในที่นี้ขอยกตัวอย่างขนาดยาสำหรับบรรเทา/รักษาอาการท้อง เสีย เช่น

ผู้ใหญ่และเด็กอายุมากกว่า 12 ปี: เช่น รับประทานยาน้ำแขวนตะกอนครั้งละ 30 มิลลิลิตร หรือยาเม็ดขนาด 524 มิลลิกรัม 1 เม็ดทุกๆ 30 นาที – 1 ชั่วโมง ขนาดสูงสุดของการรับประทานยาไม่เกิน 8 ครั้ง/วัน และควรรับประทานต่อเนื่องเป็นเวลา 2 วัน
เด็กอายุ 3 – 6 ปี: เช่น รับประทานครั้งละ 87 มิลลิกรัมทุกๆ 30 นาที – 1 ชั่วโมงเท่าที่จำเป็น (As needed)
เด็กอายุ 6 – 9 ปี: เช่น รับประทานครั้งละ 175 มิลลิกรัมทุกๆ 30 นาที – 1 ชั่วโมงเท่าที่จำเป็น
เด็กอายุ 9 – 12 ปี: เช่น รับประทานครั้งละ 262 มิลลิกรัมทุกๆ 30 นาที – 1 ชั่วโมงเท่าที่จำเป็น
เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี: ยังไม่มีการศึกษาที่แน่ชัดถึงประโยชน์และผลข้างเคียงของยานี้ในเด็กกลุ่มนี้ การใช้ยานี้ในเด็กกลุ่มนี้จึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา

อนึ่งเมื่อรับประทานยานี้ ควรรับประทานน้ำตามเป็นปริมาณมากพอสมควร และสามารถรับ ประทานยานี้ก่อนหรือพร้อมอาหารก็ได้

หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

มีข้อควรระวังการใช้ยาบิสมัท ซับซาลิไซเลต

ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้หรือแพ้ยากลุ่มซาลิไซเลตหรือยาแอสไพริน
ห้ามใช้ยากับสตรีตั้งครรภ์
ระวังการใช้ยานี้กับสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตรด้วยยังไม่มีข้อมูลทางการแพทย์เข้ามารองรับการใช้ยากับผู้ป่วยกลุ่มนี้อย่างแน่ชัด
ระวังการใช้ยานี้กับ เด็ก ผู้สูงอายุ ด้วยเป็นกลุ่มที่อาจได้รับผลข้างเคียงจากยานี้ได้มาก
เมื่อใช้ยานี้อาจเกิดภาวะลิ้นเป็นสีคล้ำหรืออุจจาระมีสีเทาดำ อาการเหล่านี้จะหายไปเองเมื่อหยุดใช้ยา
ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคเกาต์ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ที่มีเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหาร ผู้ป่วยที่มีภาวะไตทำงานผิดปกติเนื่องจากได้รับสารซาลิไซเลตมากเกินไป
ระวังการเกิดพิษกับเส้นประสาทจากบิสมัท ซับซาลิไซเลต
การใช้ยานี้สามารถรบกวนผลการตรวจเอกซเรย์เพื่อตรวจความผิดปกติของกระเพาะอา หารและลำไส้
ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
ห้ามใช้ยาหมดอายุ