ข้อบ่งใช้
ยา เซฟูรอกซิม (Cefuroxime) คือ ยาปฏิชีวนะในกลุ่มยาเซฟาโลสปอริน (cephalosporin antibiotic) ทำงานโดยการยับยั้งการเติบโตของแบคทีเรีย มีฤทธิ์ช่วยจำกัดเชื้อแบคทีเรียหลากหลายชนิด รวมทั้งเชื้อแบคทีเรียชนิดที่รุนแรงหรืออาจเป็นอันตรายถึงชีวิต ซึ่งยานี้ถูกนำมาใช้รักษาโรคต่าง ๆ อย่างการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ หนองในแท้ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ โรคลายม์ และโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ และยังอาจใช้ก่อนและขณะการผ่าตัด เพื่อช่วยป้องกันการติดเชื้อ
เซฟูรอกซิมมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาเซฟูรอกซิมมีกลไกการออกฤทธิ์โดยตัวยาจะรบกวนการสังเคราะห์สารเปปทิโดไกลแคน (Peptidoglycan) ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของผนังเซลล์ในแบคทีเรีย ส่งผลให้แบคทีเรียหยุดการเจริญเติบโต ขาดคุณสมบัติในการแพร่พันธุ์และตายในที่สุด จากกลไกที่กล่าวมาจึงทำให้มีฤทธิ์การรักษาตามสรรพคุณ
รูปแบบของยาเซฟูรอกซิม
- ยาเม็ดชนิดรับประทานขนาด 125, 250 และ 500 มิลลิกรัม/เม็ด
- ยาแคปซูลชนิดรับประทานขนาด 250 มิลลิกรัม/แคปซูล
- ยาน้ำชนิดรับประทานขนาด 125 และ 250 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร
- ยาฉีดขนาด 750 และ 1,500 มิลลิกรัม/ขวด
ปริมาณการใช้ยา Cefuroxime
ป้องกันการติดเชื้อจากการผ่าตัด
ยาฉีด
ผู้ใหญ่ ให้ยา Cefuroxime Na ปริมาณ 1.5 กรัม เข้าทางหลอดเลือดดำก่อนการผ่าตัด จากนั้นฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อปริมาณ 750 มิลลิกรัม ทุก 8 ชั่วโมง ในช่วงเวลา 24-48 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับการผ่าตัด สำหรับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อต่อ ให้ยาปริมาณ 1.5 กรัม และอาจผสมยากับซีเมนต์เมทิลเมทาคริเลต
รักษาผู้ป่วยที่มีภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยา Cefuroxime Axetil ครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุ 3 เดือน-2 ปี รับประทานยาครั้งละ 10 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 2 ครั้ง ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 125 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 2 ปี รับประทานยาครั้งละ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
ยาฉีด
- ผู้ใหญ่ ฉีดยา 0.75 กรัม เข้ากล้ามเนื้อชั้นลึก หรือให้ยาทางหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ 3-5 นาที ทุก 8 ชั่วโมง หากมีการติดเชื้อรุนแรงสามารถเพิ่มปริมาณได้ไม่เกิน 1.5 กรัม ทุก 6-8 ชั่วโมง
- เด็กอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 3 สัปดาห์ ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 2-3 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 3 สัปดาห์ น้ำหนักน้อยกว่า 40 กิโลกรัม ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 3-4 ครั้ง ส่วนใหญ่จะให้ยาวันละ 60 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
รักษาการติดเชื้อหนองในแท้ชนิดไม่ซับซ้อน
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยา Cefuroxime Axetil 1 กรัม 1 ครั้ง และอาจรับประทานควบคู่กับยาโพรเบเนซิดชนิดรับประทาน 1 กรัม
- ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ให้ยา Cefuroxime Na ในปริมาณ 1.5 กรัม 1 ครั้ง โดยแบ่งฉีดเข้ากล้ามเนื้อ 2 ที่ และอาจใช้ควบคู่กับยาโพรเบเนซิดชนิดรับประทาน 1 กรัมด้วย
รักษาภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
ยาฉีด
- ผู้ใหญ่ ให้ยา Cefuroxime Na ทางหลอดเลือดดำ ปริมาณ 3 กรัม ทุก 8 ชั่วโมง
- เด็กอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 3 สัปดาห์ ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 2-3 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 3 สัปดาห์ น้ำหนักน้อยกว่า 40 กิโลกรัม ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 3-4 ครั้ง ส่วนใหญ่จะให้ยาวันละ 60 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
รักษาการติดเชื้อทางเดินหายใจ
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยาครั้งละ 250-500 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุ 3 เดือน-2 ปี รับประทานยาครั้งละ 10 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 2 ครั้ง ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 125 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 2 ปี รับประทานยาครั้งละ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณสูงสุดไม่เกินครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
รักษาภาวะปอดบวม
ยาฉีด
- ผู้ใหญ่ ฉีดยา 1.5 กรัม เข้ากล้ามเนื้อชั้นลึก หรือให้ยาทางหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ 3-5 นาที วันละ 2 ครั้ง ตามด้วยยาชนิดรับประทาน 0.5 กรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 3 สัปดาห์ ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 2-3 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 3 สัปดาห์ น้ำหนักน้อยกว่า 40 กิโลกรัม ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ 3-4 ครั้ง ส่วนใหญ่จะให้ยาวันละ 60 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
รักษาอาการกำเริบของโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
ยาฉีด
- ผู้ใหญ่ ฉีดยา 750 มิลลิกรัม เข้ากล้ามเนื้อชั้นลึก หรือให้ยาทางหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ 3-5 นาที ตามด้วยยาชนิดรับประทาน 500 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 3 สัปดาห์ ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 2-3 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 3 สัปดาห์ น้ำหนักน้อยกว่า 40 กิโลกรัม ให้ยาวันละ 30-100 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ยา 3-4 ครั้ง ส่วนใหญ่จะให้ยาวันละ 60 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
รักษาโรคลายม์
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยา Cefuroxime Axetil ครั้งละ 500 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ติดต่อกัน 20 วัน
- เด็กอายุ 3 เดือน-2 ปี รับประทานยาครั้งละ 10 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 2 ครั้ง ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 125 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 2 ปี รับประทานยาครั้งละ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
รักษาการติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะแบบไม่ซับซ้อน
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยาครั้งละ 125 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุ 3 เดือน-2 ปี รับประทานยาครั้งละ 10 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 2 ครั้ง ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 125 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
- เด็กอายุมากกว่า 2 ปี รับประทานยาครั้งละ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณยาสูงสุดไม่เกินครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
การใช้ Cefuroxime
- ปฏิบัติตามฉลากยาและตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามรับประทานยาในปริมาณมากกว่าหรือน้อยกว่าที่แนะนำ เพราะอาจทำให้การรักษาไม่ได้ผลหรือเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้
- รับประทานยาได้ทั้งก่อนหรือหลังอาหาร แต่ควรรับประทานยาชนิดน้ำหลังอาหาร
- ก่อนรับประทานยาน้ำควรเขย่าขวดทุกครั้ง และวัดปริมาณยาด้วยอุปกรณ์ตวงยาที่ได้มาตรฐาน
- ใช้ยาให้ครบตามกำหนดแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม เพื่อป้องกันภาวะดื้อยาเมื่อเกิดการติดเชื้อซ้ำ
- ไม่สามารถใช้ยานี้รักษาโรคติดเชื้อไวรัสได้ เช่น ไข้หวัดใหญ่ หรือไข้หวัดธรรมดา เป็นต้น
- ยานี้อาจทำให้ผลการตรวจระดับน้ำตาลในปัสสาวะผิดปกติได้ ผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ก่อนเข้ารับการตรวจเสมอ
- ควรเก็บยาไว้ในบรรจุภัณฑ์อย่างมิดชิดที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อนและความชื้น ห้ามแช่ไว้ในช่องแช่แข็ง และหากไม่ได้ใช้ยาติดต่อกันนานกว่า 10 วัน ให้ทิ้งยาที่เปิดใช้แล้วไป
ข้อควรระวังการใช้ยาเซฟูรอกซิม
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง
- ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ โดยไม่มีคำสั่งจากแพทย์
- การใช้ยานี้ต้องให้ครบคอร์สการรักษาตามแพทย์สั่ง
- ยานี้ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย ไม่สามารถนำมารักษาการติดเชื้อไวรัสได้เพราะยานี้จะไม่ฆ่า/ต้านไวรัส
- การใช้ยานี้เป็นเวลานานบ่อยๆซ้ำๆอาจทำให้เกิดการติดเชื้อโรคชนิดอื่นที่ยานี้ไม่สามารถต่อต้านได้เช่น เชื้อรา เป็นต้น
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคเบาหวานด้วยตัวยาอาจส่งผลต่อการทดสอบระดับน้ำตาลในเลือดได้
- ผู้ป่วยกลุ่มผู้สูงอายุมีความเสี่ยงที่จะได้รับอาการข้างเคียงหรือเกิดภาวะแพ้ยานี้ได้มากกว่าผู้ป่วยกลุ่มอื่น
- หากเกิดอาการแพ้ยานี้ถึงแม้จะเป็นการแพ้เพียงครั้งแรกให้หยุดการใช้ยานี้ทันทีแล้วรีบพาตัวผู้ป่วยมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็วทันที/ฉุกเฉิน
- กรณียารับประทานที่ผู้ป่วยใช้ไปตามระยะเวลาอันเหมาะสมแต่อาการยังไม่ดีขึ้น ต้องรีบพาผู้ป่วยกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลอีกครั้งเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
- ปฏิบัติตัวตามคำสั่งแพทย์และมาพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
ผลข้างเคียงของการใช้ยาเซฟูรอกซิม
รับการรักษาพยาบาลฉุกเฉินทันที หากคุณมีสัญญาณของอาการแพ้ ได้แก่ ลมพิษ หายใจติดขัด บวมที่ใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือลำคอ ติดต่อแพทย์ในทันทีหากคุณมีผลข้างเคียงที่รุนแรง ได้แก่
- ท้องร่วงถ่ายเหลวเป็นน้ำ หรือมีเลือด
- เป็นไข้ หนาวสั่น ปวดร่างกาย มีอาการของไข้หวัดใหญ่
- ปวดหน้าอกหรือหัวใจเต้นรัว
- มีเลือดออกที่ผิดปกติ
- มีเลือดในปัสสาวะ
- มีอาการชัก
- ผิวซีดหรือเป็นสีเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม เป็นไข้ สับสน หรืออ่อนแรง
- ดีซ่าน (ผิวหนังหรือดวงตาเป็นสีเหลือง)
- เป็นไข้ เจ็บคอ และปวดหัวโดยมีแผลพุพอง ผิวลอก และผื่นผิวหนังสีแดงที่รุนแรง
- ผื่นผิวหนัง รอยช้ำ มีอาการเหน็บ ชา ปวด และกล้ามเนื้ออ่อนแรงที่รุนแรง
- กระหายน้ำมากขึ้น เบื่ออาหาร บวม น้ำหนักขึ้น รู้สึกหายใจไม่อิ่ม
- รู้สึกเจ็บปวดขณะปัสสาวะหรือปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะน้อยกว่าปกติหรือไม่ปัสสาวะเลย
ปฏิกิริยากับยาอื่น
ยาเซฟูรอกซิมอาจเกิดอันตรกิริยากับยาอื่นที่คุณกำลังใช้อยู่ ซึ่งอาจส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียง เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น คุณควรจะบอกแพทย์หรือเภสัชกรของคุณว่า คุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่บ้าง (ทั้งยาตามใบสั่งแพทย์ ยาที่ซื้อได้เอง และสมุนไพรต่างๆ) เพื่อความปลอดภัย โปรดอย่าเริ่ม หยุด หรือเปลี่ยนขนาดยาโดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์
กรณีฉุกเฉินหรือใช้ยาเกินขนาด
หากเกิดเหตุฉุกเฉินหรือใช้ยาเกินขนาด ควรแจ้งเหตุฉุกเฉิน หรือนำส่งห้องฉุกเฉินใกล้บ้านโดยทันที
กรณีลืมใช้ยา
หากคุณลืมรับประทานยาควรรีบรับประทานทันทีที่นึกได้ หรือถ้าหากใกล้ถึงเวลารับประทานยาครั้งต่อไป ให้ข้ามรอบไปรับประทานยาตามตารางปกติได้เลย ไม่ควรเพิ่มปริมาณยา
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
– HDmall.co.th
– เว็บหาหมอ.com
เรียบเรียงข้อมูลโดย: CHULALAKPHARMACY.COM
