ยา Hydrochlorothiazide (ไฮโดรคลอโรไทอะไซด์) – ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

ตุลาคม 27, 2023
Chulalak

Hydrochlorothiazide (ไฮโดรคลอโรไทอะไซด์) เป็นยาขับปัสสาวะในกลุ่มไทอะไซด์ (Thiazide Diuretic) ทำให้ร่างกายผลิตปัสสาวะเพิ่มขึ้น เพื่อช่วยกำจัดเกลือและน้ำส่วนเกินออกจากร่างกาย ใช้รักษาผู้ป่วยความดันโลหิตสูง รวมถึงรักษาภาวะคั่งน้ำในผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจล้มเหลว โรคตับแข็ง โรคไต อาการบวมน้ำจากการใช้ยาสเตียรอยด์หรือยาฮอร์โมนเอสโตรเจน

หน้าที่หลักของยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์/ HCTZ คือ การยับยั้งหรือชะลอการดูดน้ำกลับเข้าร่าง กายที่กรวยไต ส่งผลให้ปริมาณเลือดในร่างกายลดลง เลือดที่ไหลเวียนเข้าหัวใจเพื่อสูบฉีดไป เลี้ยงร่างกายก็ลดลงเช่นเดียวกัน และยังมีกลไกอื่นอีกที่สนับสนุนเหตุผลข้างต้น เช่นทำให้ความดันโลหิตลดลง
หลังจากรับประทานยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์/ HCTZ และยาดูดซึมทางระบบทางเดินอาหารเข้ากระแสเลือด ปริมาณยามากกว่า 95% ไม่ได้ถูกเปลี่ยนโครงสร้างทางเคมี ร่างกายใช้เวลาประ มาณ 5.6 – 14.8 ชั่วโมงในการกำจัดยาออกจากร่างกาย 50% โดยผ่านไปกับน้ำปัสสาวะ

ข้อบ่งใช้

รักษาโรคความดันโลหิตสูง
ลดอาการบวมน้ำของร่างกาย
ป้องกันภาวะนิ่วในไต
รักษาโรคกระดูกพรุน
รักษาภาวะ/โรคเบาจืด

กลไกการออกฤทธิ์

ยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์/ HCTZ จะออกฤทธิ์ที่กรวยไต โดยลดปริมาณเลือดที่จะไหลเวียนเข้าไต อีกทั้งยังลดการดูดกลับของเกลือโซเดียมเข้าสู่ร่างกาย ด้วยกลไกดังกล่าว ยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์จึงสามารถลดความดันโลหิตสูงและขับน้ำออกจากร่างกายได้ในที่สุด

รูปแบบ

ชนิดยาเดี่ยวขนาดความแรง 50 และ 100 มิลลิกรัม/เม็ด และ
จัดจำหน่ายเป็นประเภทยาผสมกับยาอื่น เช่น ยาลดความดันยาลดความดันเลือดสูง บางชนิด

ปริมาณการใช้ยา

ผู้ใหญ่

รักษาความดันโลหิตสูง: เช่น รับประทานเริ่มต้นที่ 12.5 มิลลิกรัม วันละครั้งหลังอาหารเช้า และแพทย์อาจปรับเพิ่มการรับประทานเป็น 25 – 100 มิลลิกรัมต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน
ลดอาการบวมน้ำของร่างกายในภาวะมีโรคหัวใจล้มเหลวร่วมด้วย: เช่น รับประทาน 25 -100 มิลลิกรัมต่อวันหลังอาหารเช้า หากอาการดีขึ้น แพทย์อาจปรับลดลงเป็น 25 – 50 มิลลิกรัมต่อวัน ในกรณีที่มีอาการรุนแรง แพทย์อาจปรับขนาดในช่วงแรกๆได้สูงสุดถึง 200 มิลลิกรัมต่อวัน
รักษาโรคเบาจืดที่มีโรคไตร่วมด้วย: เช่น ขนาดรับประทานเริ่มต้นได้สูงถึง 100 มิลลิกรัมต่อวัน

เด็ก

รักษาโรคเบาจืดที่มีภาวะโรคไตร่วมด้วยในผู้ป่วยเด็ก: เช่น ขนาดรับประทานเริ่มต้น1 – 2 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวันโดยแบ่งรับประทาน และเด็กที่มีอายุมากกว่า 2 ปี สามารถรับประทานยานี้ได้สูงถึง 3 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน
แนะนำควรรับประทานยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์หลังอาหาร และขนาดรับประทานที่เหมาะโดย เฉพาะในเด็ก สมควรต้องขึ้นอยู่กับแพทย์ผู้ทำการรักษาเท่านั้น
หมายเหตุ: ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษา แพทย์ หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Hydrochlorothiazide

ยา Hydrochlorothiazide อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไปในขณะใช้ยาได้ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องเสีย ท้องผูก กล้ามเนื้อกระตุก วิงเวียน หรือปวดศีรษะ เป็นต้น และควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน หากพบอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยดังต่อไปนี้

อาการแพ้ยา เช่น ผื่นคัน หายใจลำบาก มีอาการบวมที่ใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือลำคอ
วิงเวียนศีรษะ รู้สึกเหมือนจะเป็นลม
เจ็บตา มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็น
อาการของดีซ่าน เช่น ผิวหรือตาเหลือง
ผิวซีด เกิดแผลฟกช้ำได้ง่าย เลือดกำเดาไหล มีเลือดออกทางปาก อวัยวะเพศ หรือทางทวารหนัก
หายใจลำบาก หายใจมีเสียงหวีด ไอมีน้ำมูกหรือเสมหะเป็นฟอง เจ็บหน้าอก
อาการที่บ่งบอกว่าระดับเกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุล เช่น ปากแห้ง กระหายน้ำ ง่วงซึม อ่อนเพลีย ไม่มีแรง ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะน้อย
อาการแพ้ที่ผิวหนังอย่างรุนแรง เช่น มีไข้ เจ็บคอ มีอาการบวมที่ใบหน้า หรือลิ้น รู้สึกแสบร้อนที่ดวงตา รู้สึกปวดตามผิวหนังและตามด้วยผื่นแดงหรือม่วงกระจายตามร่างกาย โดยเฉพาะใบหน้าและช่วงบนของลำตัว ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดแผลพุพองและผิวลอก

ข้อควรระวังการใช้ยาไฮโดรคลอโรไทอะไซด์